background image
Na Spiszu nr 2 (87) 2013 r.
19
pod redakcją Juliana Kowalczyka. Ile jest wsi w Polsce, w któ-
rych własnymi siłami opracowano i wydano taką monografię?
Inicjatorzy i autorzy wydawnictwa sumitują się, że pracę
szykowano w pośpiechu, proszą więc o wybaczenie pominięć
i pomyłek. Nie mylą się tylko ci, co nic nie robią! Jeśli zatem
można coś sugerować wydawcy i autorom – to wydawanie ko-
lejnych tomów – suplementów. A już dziś proponuję podrzuca-
nie tematów takich uzupełnień. Zacznę
ze „swojej łączki” – 1. Proponuję osobny
rozdział na temat osadnictwa letnisko-
wego w Łapszach, 2. Rozdział nt. potraw
spiskich i łapszańskich poszerzyłbym
o przepisy i receptury (Restauracji „No-
wak” rekomenduję uwzględnienie tego
w menu), 3. Rozdział o turystyce propo-
nowałbym poszerzyć o mapki szlaków
turystycznych , 4. Osobny rozdział -
opowieści seniorów Łapsz (koniecz-
nie z nazwiskami!), 5. Nowy rozdział –
osobliwości gwary łapszańskiej, różnice
w stosunku do innych gwar, słownik. 6. Znani Łapszanie, przy-
padki ciekawych karier, 7. Łapszańskie rzemiosło i rękodzie-
ło. Zabrakło mi krótkich notek o autorach rozdziałów. Zatem
niecierpliwie czekam na kolejny tom i jeszcze raz, serdecznie
gratuluję!
Łapsze Niżne są unikatową miejscowością. Taka siedemset-
letnia historyczna ciągłość zauważalna jest w różnych aspek-
tach. Mało jest w Polsce miejsc i regionów, których ludność nie
ulegałaby wielkim migracjom. Spisz jest jednym z takich wyjąt-
ków. Tu ludzie wyrastali od pokoleń w tych samych miejscowo-
ściach. Zrodziło to rzadko spotykane gdzie indziej więzi i sta-
ło się podstawą autentycznego społeczeństwa obywatelskiego.
Dodajmy do tego pracowitość i zdrową rywalizację Łapszan.
Wszystko to razem imponuje i powoduje, że tak wiele inicja-
tyw tutaj się udaje.
Niech tak pozostanie na wieki!
Jan Romeyko-Hurko (Gdańsk)
Wznowienie wydania:
„Na Spiszu”
i „Spiski kotlik dukatów”
Po wielu latach od pierwszych wydań w latach 80
XX wieku wówczas nakładem Ludowej Spółdzielni Wy-
dawniczej i Wydawnictwa Literac-
kiego dzisiaj dzięki Wydawnic-
two Astraia ukazują się drugie,
poprawione wydania zbioru ob-
rzędów ludowych, opowieści
i bajd zebranych przez Michała
Balarę w książkach zatytułowa-
nych „Na Spiszu” i „Spiski kotlik
dukatów”.
Te bardzo poczytne opowie-
ści i bajdy wychodzą dzisiaj z nie-
zbędnymi poprawkami zapisu
gwarowego, zachowując wierność
zapisowi autorskiemu. Szczególne
podziękowania kierujemy do pani
Marii Waniczek i Elżbiety Łukuś
z Niedzicy za pomoc w korekcie
dotyczącej gwary spiskiej. Stara-
liśmy się dokonać niezbędnych
zmian dotyczących głównie kon-
sekwencji w zapisie gwary w Nie-
dzicy, Frydmanie i Jurgowie.
Dziękujemy także prof. Tade-
uszowi M. Trajdosowi za opatrze-
nie książki „Na Spiszu” nowym słowem wstępnym, któ-
re jest wynikiem jego wieloletniej pracy badawczej nad
historią Spiszu, a spadkobiercom Tadeusza Staicha za
zgodę na powtórne wykorzystanie wstępu do „Spiskie-
go kotlika dukatów”.
Mamy nadzieję, że drugie, poprawione wydanie zbio-
rów „Na Spiszu” i „Spiskiego kotlika dukatów” będzie
czytane nie tylko przez samych Spiszaków, a zwłaszcza
przez młode pokolenia, ale przyczyni się także do posze-
rzenia wiedzy o wciąż mało odkrytym Spiszu, przybliża-
jąc obrzędy i bajdy zachowane w lokalnej tradycji, tak
pieczołowicie zachowane do dzisiejszych czasów przez
pracę Michała Balary.
Michał Balara, Spiski kotlik dukatów s. 160, wyda-
nie II, Wydawnictwo Astraia, Kraków 2013, cena 19 zł
Michał Balara, Na Spiszu, s. 184, wydanie II, Wy-
dawnictwo Astraia, Kraków 2013, cena 19 zł, Komplet
30 zł
Zamówienia w wydawnictwie, tel. 12 654 95 86, e-
mail: astraia@astraia.pl, www.astraia.pl. Do kosztów za-
mówienia doliczamy koszty wysyłki wg cennika Poczty
Polskiej.
Wydawnictwa
Na Spiszu
W redakcji pisma „Na Spiszu” można nabyć
(kontakt drogą e-mailową):
1. Niektóre, archiwalne numery Na Spiszu oraz książki:
2. Zbiór pieśni Zamagurza Spiskiego – praca zbiorowa pod red.
Aleksandry Szurmiak –Boguckiej (344 s., z płytą CD – przykładowe
nagrania, nuty, teksty, wstęp hist.-etnogr., mapy, fot.)
3. Tańce polskiego Spisza – praca zbiorowa pod red. Juliana Kowal-
czyka (192 s., płyta DVD z przykładami tańców dla instruktorów
i tancerzy, opis tańców i wywiady, zarys dziejów Spisza, kultury
ludowej i stroju spiskiego,
4. Po spisku i o Spiszu - antologia poezji spiskiej pod red. Marii
Waniczek (184 s., wybór poezji 18 autorów ze Spisza lub piszących
o Spiszu, żyjących i piszących w odległych czasach, grafika fot. ko-
lor).
5. Z dziejów Łapsz. 700lecie przybycia zakonu Bożogrobców na
Zamagurze Spiskie – praca zbiorowa pod red. Juliana Kowalczyka
(300 s., 180 fot. kolor i cz.b., inf. z różnych dziedzin życia wsi i regionu
–badania terenowe i archiw., )
6. Tadeusz M. Trajdos- Z dziejów wsi i parafii zamagurza Spiskiego
(zbiór artykułów i rozpraw historycznych na temat kilkunastu miej-
scowości polskiego i słowackiego Spisza, 202 s., mapki, fot.)