33
„Na Spiszu” nr 3-4 (76-77) 2010 r.
Spotkanie lekarzy
i historyków…
W dniach od trzydziestego września do drugiego paździer-
nika 2010 roku odbyła się międzynarodowa, naukowa konferen-
cja w trzech spiskich miejscowościach: Kieżmarku, Lewoczy
i w Niedzicy. Spotkali się lekarze i historycy, aby uczcić osobę
doktora Antala Genersicha pochodzącego z Kieżmarku. Żył on
w latach 1842 -1918. Antal Genersich był członkiem zwyczaj-
nym Węgierskiej Akademii Nauk, profesorem patologii medycz-
nej i rektorem Uniwersytetu w Budapeszcie. Jako wybitny na-
ukowiec udowodnił kilka lat wcześniej przed Robertem Kochem
występujące różnice podczas rozwoju gruźlicy u ludzi i bydła.
Z okazji 150 rocznicy urodzin dr Antala Genersicha w 1991 roku
powstała fundacja jego imienia. Głównym jej celem jest umac-
nianie kontaktów między stowarzyszeniami niemieckimi, polski-
mi, słowackimi i węgierskimi oraz odkrywanie wielokulturowych
i wielojęzycznych wartości historycznych i naukowych w oparciu
o bogate tradycje rodziny Genersichów.
Podczas
konferencji na Zamku Dunajec w Niedzicy spotkali
się członkowie Towarzystwa Polsko – Węgierskiego w Luboczo-
wie. Po ciepłych słowach powitania pani dyrektor Ewy Jaworow-
skiej – Mazur, głos zabrał prezes Stowarzyszenia – pan Zenon
Swatek. Następnie pani Ewa Sebestyénné – Majchrowska
przedstawiła współpracę partnerskich miast: Érd i Lubaczow.
W trakcie konferencji zostały wygłoszone referaty przez dr Csa-
ba Imre Szalay na temat : Zbrodnia katyńska. Życie i praca Fe-
renca Orsósa, profesora medycyny sądowej w Budapeszcie.
Prelegent przybliżył postać węgierskiego doktora Ferenca Orsó-
sa. Był on jednym z dwunastu lekarzy, którzy w kwietniu 1943
r. udali się w składzie Międzynarodowej Komisji do Katynia, aby
osobiście dokonać sekcji zwłok zamordowanych polskich ofice-
rów oraz ustalić czas popełnienia zbrodni. Ferenc Orsós zasto-
sował swoiste metody badania ciał zmarłych. Jedną z nich było
badanie zawartości wapnia w czaszce denata. Odkładanie się
wapnia w ziemi następuje proporcjonalnie do czasu. Był jednym
z sygnatariuszy protokołu końcowego, w którym ustalono, że
mordu dokonało NKWD na wiosnę 1940 roku. Ferenc Orsós
posiadał ważne dokumenty o ludobójstwie w Katyniu. Dlatego
6 grudnia 1945r. w obawie przed zbliżającą się armią sowiecką,
opuścił Węgry. Wkrótce został pozbawiony członkostwa Akade-
mii Nauk, a w 1946r. „sąd ludowy” ogłosił go głównym zbrod-
niarzem wojennym. To spowodowało, że został zmuszony do
pozostania poza granicami kraju.
Kolejny referat wygłosił dr Janos Kubassek - dotyczył bada-
czy, odkrywców Spisza i Tatr. Wykładowca wskazał jaką rolę
odegrali synowie czterech narodów w odkrywaniu Tatr i Spisza.
Udział badaczy węgierskich, słowackich, polskich i niemieckich
przekłada się na szereg różnorodnych publikacji z. Warto zazna-
czyć, że pierwszy opis naukowy Wysokich Tatr pochodzi z 1615
roku. Wykonał go profesor kolegium z Kieżmarku Dáwid Frölich.
Natomiast mapy zostały opublikowane w 1723 roku przez Ma-
tyasa Béla. Tatrami interesowali się też zagraniczni badacze.
Podkreślony też został wkład Henrika Bucseka, który zredago-
wał „ Przewodnik po Tatrach” doczekał się kilku edycji j w języku
węgierskim, słowackim, polski m i niemieckim.
Na zakończenie spotkania Goście zadawali wiele pytań
świadczących o ich zainteresowaniu regionem. Poruszane
zagadnienia dotyczyły wpływów, śladów kultury węgierskiej
w dziedzictwie kulturowym Spisza.
Elżbieta Łukuś
XVII MIĘDZYNARODOWY
PUCHAR „GŁOWATKI”
W dniach od 22 -24 października 2010 r. odbyła się
ciekawa impreza – Puchar „ Głowatki”. Jest to międzyna-
rodowe spotkanie znawców tematyki głowacicy, połączo-
ne z akcją zarybiania Dunajca i Jeziora Czorsztyńskiego.
Wędkarze rywalizują o puchar, tytuł i kapelusz „ Gazda od
Głowatek”. Każdy z uczestników imprezy ma zagwaranto-
waną możliwość połowów głowatki i pstrąga metodą mu-
chową (no kill).
Tegoroczny puchar „głowatki” rozpoczęło seminarium.
Głównym tematem były zagadnienia dotyczące ekosystemu
rzeki Dunajec. Treści te przybliżyli profesorowie: Krzysztof
Goryczka i Andrzej Witkowski.
Miłośnicy wędkarstwa zdają sobie sprawę, że rzeki bez
ryb byłyby martwe i nieprzyjazne. Zatem ważną czynno-
ścią jest również zarybianie akwenów. Podczas imprezy do
Jeziora Czorsztyńskiego wpuszczono 400 kg szczupaka, do
Dunajca w rejonie Sromowiec: 6 metrowych głowacic, 3,5
tys. narybku głowatki i 4 tys. sztuk pstrąga potokowego.
Obok wędkowania uczestnicy mieli możliwość degusta-
cji regionalnych potraw przygotowanych przez młodzież ze
Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Niedzicy oraz Koła
Gospodyń ze Spiskiej Starej Wsi.
Puchar organizowany był w ramach mikroprojektu pt.
„Spiskie kalendarium imprez – wspólne korzenie, wspól-
ne horyzonty” – współfinansowany przez Unię Europejską
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz bu-
dżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu „Tatry” w ra-
mach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospo-
lita Polska – republika Słowacka 2007-2013.
/km/
