background image
„Na Spiszu” nr 3-4 (76-77) 2010 r.
16
spojrzenia na polsko-węgierską historię, a także
jej słowacki aspekt.
Z promocyjnych prezentacji publikacji wi-
dać u autorów tęsknotę za wielkimi Węgrami któ-
rych terytorium rozciągało się od Tatr do Adria-
tyku, a które pogrzebane zostały wskutek zmian
po zakończeniu I wojny światowej, zwłaszcza po
traktacie w Trianon. Podróżnicy nie ukrywają jed-
nak zadowolenia, że Polska przyjęła z szacunkiem
węgierskie pamiątki, które o czym nieraz nie wie-
my - niejako „oddano nam w opiekę”. Podróżu-
jąc dwa lata temu po Polsce spotkali wielu ludzi,
dziś przyjaciół, którzy wspierają ich w kolejnym
wypadzie do Małopolski.
Współautorem książki jest Konrad Sutarski,
zarazem aktywny działacz Polonii Węgierskiej.
Z tego powodu każdy egzemplarz „Megőrzésre
átadva” posiada obszerną drukowaną wkładkę
polskojęzyczną – oprócz już istniejącego pol-
skiego podsumowania. László Domonkos (drugi
autor) i wydawca András Kemény (będący rów-
nocześnie autorem zdjęć i oprawy graficznej) za-
pewniają, że jest szansa na wydanie całości książ-
ki po polsku.
Konrad Sutarski jest dobrym znawcą polskiej
emigracji na Węgry, także okoliczności związa-
nych z okresem II wojny światowej. Jest też au-
torem wielu publikacji o polskich góralach osie-
dlonych przed 300 laty we wsi Derenk na północ
od Miszkolca – obecnie na obszarze węgier-
sko-słowackiego parku narodowego Aggtelek
(niedaleko Rożnawy).
JB
PS.
Osobiście uważam, że kontakty z Węgrami
natrafiają na dużą barierę. Z kolei liczna Polonia
Węgierska ze wszech miar ułatwia te kontakty.
Nasi rodacy pamiętają gwarę polską i starsze po-
kolenie używa jej nadal, ale ci urodzeni niedawno,
zwłaszcza młodzież mówią już po węgiersku.
Historia górali polskich z Podhala i Spisza,
którzy w latach 1710 - 1715 udali się w głąb
Węgier za chlebem wzbudziła ogromne zainte-
resowanie w Polsce, w czym duża zasługa Kon-
rada Sutarskiego oraz Ryszarda Remiszewskie-
go. Co pisze prasa o Derenku nasi Czytelnicy
mogą prześledzić choćby w Internecie na stronie
http://www.derenk.hu/?menu=prasa.
Orawa i Spisz oczyma
przyjaciół z Węgier
„Przejęte w opiekę” znaczy po węgiersku „Megőrzésre átadva”, i jest
to tytuł książki której autorami są László Domonkos, Konrad Sutarski i An-
drás Kemény. Spotkania z autorami odbyły się w terminie 18-21 paździer-
nika 2010 roku w Zubrzycy Górnej, Nowym Targu, Niedzicy, Zakopanem
i Krakowie. Książka powstała na kanwie sentymentalnej podróży autorów,
którzy po prawie 100 latach od rozpadu Austro-Węgier szukali węgierskich
pamiątek w Polsce, zwłaszcza na polskiej dziś Orawie i Spiszu (po węgier-
sku Szepes i Árva). – ziemiach będących przez wiele wieków na północ-
nych rubieżach Węgier. Spotkania autorskie były okazją do nieco innego
Rozpad terytorium Węgier po traktacie w Trianion, Źródło -Wikipedia
Studio Radia Alex w Zakopanem, od lewej: Konrad Sutarski, László
Domonkos, Piotr Sambor, András Kemény i Jan Budz