15
„Na Spiszu” nr 4 (73) 2009 r.
Niecodzienna lekcja historii
krempaskiego gimnazjum
Scenariusz został opracowany w oparciu o materiały In-
stytutu Pamięci Narodowej. Montaż słowno–muzyczny po-
łączono z projekcją filmową. Lekcja przybliżała uczniom
zdarzenia z II wojny światowej. Materiał filmowy został wy-
brany przez Zofię Łukasz - nauczycielkę historii, a wkom-
ponowany w całość projektu przez nauczyciela techniki Łu-
kasza Iżyka. Doboru tekstów poetyckich i ich prezentacji
dokonały polonistki: Ewa Pietrzak i Krystyna Dziga. Za
efekty dźwiękowe i świetlne, a także za wykonanie dekora-
cji byli odpowiedzialni uczniowie: W. Łukasz, A. Biernat,
Sz. Łukasz, K. Cudzich, a szkolny zespół wokalny „Hila-
ritas” wykonał pieśń „Biały krzyż”. Uczniowie przeżywali
wybuch II wojny światowej, wkroczenie Sowietów, prze-
graną kampanię wrześniową, a także niektóre wydarzenia
z przebiegu wojny. Niesamowite efekty dźwiękowe: syre-
ny, serie z karabinów maszynowych i migające światła, wy-
woływały wrażenie bezpośredniego uczestnictwa. Zobrazo-
waniu wierszy Antoniego Słonimskiego, Juliana Przybosia,
Krzysztofa Kamila Baczyńskiego towarzyszyły werble po-
tęgujące nastrój grozy i przerażenia, stanowiły komentarz do
przywoływanych na taśmie filmowej obrazów z lat okupacji.
Przywołane zostały fakty istnienia obozów koncentracyj-
nych, a także miejsc kaźni na terenach Rosji, w których uni-
cestwiono miliony ludzi. Ta nowoczesna lekcja historii mia-
ła na celu nie tylko przypomnienie lat terroru i eksterminacji,
jej myślą przewodnią było wskazanie Polski, jako prawdzi-
wej ofiary wojny, wzbudzenie szacunku dla bolesnej prze-
szłości i dla tych, co polegli: dowódców, żołnierzy, ludności
cywilnej i wielu bezimiennych. Doskonale współgrała de-
koracja, na którą składały się napisy miejsc bitew kampa-
nii wrześniowej, walk Polaków na frontach od piasków Sy-
rii przez Tobruk, Monte Cassino, Arnhem, bitwy o Anglię,
miejsc obozów koncentracyjnych. Centralne miejsce zaj-
mował obraz Matki Bożej Katyńskiej tulącej Syna z prze-
strzeloną główką. Gdy ucichły emocje zabrzmiał wiersz Le-
opolda Staffa „Pierwsza przechadzka” i fragmenty tekstu ks.
Karola Wojtyły - „Myśląc Ojczyzna”:„Ojczyzna – kiedy my-
ślę – wówczas wyrażam siebie i zakorzeniam, mówi mi o tym
serce, jakby ukryta granica, która ze mnie przebiega ku in-
nym, aby wszystkich ogarniać w przeszłość dawniejszą niż
każdy z nas: z niej się wyłaniam... gdy myślę Ojczyzna – by
zamknąć ją w sobie jak skarb. Pytam wciąż, jak go pomno-
żyć, jak poszerzyć tę przestrzeń, którą wypełnia.”
Tę niezwykłą lekcję historii opracowała Zofia Łukasz
– nauczycielka historii w Gimnazjum im. Jana Pawła II
w Krempachach.
Ryszard M. Remiszewski
Miklosz Deki Czureja
– potępienie Miklosza
czyli tajemnice Króla Czardasza
To tytuł książki, którego głównym bohaterem jest Mi-
klosz, mieszkaniec Niedzicy. Opowiada o swoim dzieciń-
stwie, o latach żmudnych ćwiczeń gry na skrzypcach. Naukę
rozpoczął w wieku pięciu lat a nauczycielem był jego ojciec.
Od syna konsekwentnie wymagał nauki, codziennie po kilka
godzin ćwiczeń. Życie romskiego dziecka było trudne. Lata
nauki nie poszły na marne, już jako młodzieniec grywał na
weselach, wiejskich zabawach.
Dziś Miklosz uważany jest za genialnego wirtuoza
skrzypiec. Tytuł „ Króla czardasza” zawdzięcza swojemu
talentowi, który rozwinął poprzez systematyczne ćwiczenia.
Na tron wywyższył cygańskiego muzyka i koronacji dokonał
sir Yehudi Menuhin. Stało się to podczas festiwalu w Mona-
chium. Oczarowany jego muzyką, a zwłaszcza wykonaniem
utworu Montiego, zawołał „oto jest Król Czardasza”. Książ-
ka dodatkowo opisuje i wyjaśnia pochodzenie Romów oraz
ich zwyczaje mało znane gadziom (nie cyganom).
Można na przykład dowiedzieć się, że w Polsce Romo-
wie tworzą cztery główne grupy etniczne: Cyganów Nizin-
nych (nazywanych Polską Romą), Cyganów Wyżynnych
(zwanych także Górskimi), Kelderaszów (Kotlarzy) oraz Lo-
warów (Koniarzy).
/eł/
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG
