„Na Spiszu” nr 3 (60) 2006 r.
22
Jak wspominaliśmy w nr 59 naszej gazety, gdyby
ks. Prof. Józef Tischner żył miałby teraz 75 lat. Urodził się
bowiem 12 III 1931 roku w Starym Sączu. Rodzice byli
nauczycielami: ojciec - Józef - pochodził z Sącza, matka -
Weronika Chowaniec - z Jurgowa na Spiszu. Dzieciństwo
i młodość spędził w Łopusznej, gdzie ojciec otrzymał po-
sadę kierownika szkoły. Zamiłowanie do „Góralszczyzny”
w pełni ukształtowało się Łopusznej na Podhalu i poprzez
serdeczne kontakty ze środowiskiem podhalańskim. Nie-
mniej bez przesady można powiedzieć, że wszystko za-
częło się na Spiszu, a osobowość ks. Józefa nie miała by
takiej pełni bez tego ogniwa spiskiego.
Jest rzeczą oczywistą, że człowiek poprzez więzy
krwi dziedziczy po przodkach pewne cechy. Nieraz rów-
nież pewne postawy są konsekwencją doświadczeń ro-
dzinnych i społecznych przeżyć wielkich ludzi. Dlatego
też należy pamiętać jakim szacunkiem darzył Józef Ti-
schner swoich rodziców, a zwłaszcza dziadka Sebastia-
na Chowańca z Jurgowa. Z jaką wrażliwością przypomi-
nał jego patriotyczną postawę w okresie plebiscytowym
po I wojnie światowej, a także podczas okupacji w czasie
II wojny światowej. O swoim dziadku z Jurgowa ks. Jó-
zef wielokrotnie mówił i uważał go za wzór. Cenił sobie
jego honor ale i jego humor, którego zresztą po dziadku
nieco odziedziczył. Ta więź emocjonalna sprzyjała czę-
stym kontaktom z rodziną na Spiszu. W jurgowskim ko-
ściele jego rodzice zawarli związek małżeński. W Jurgo-
wie miały miejsce jego prymicje i pierwsza msza świę-
ta, na której był ks. Stefan Knabit (później o. Leon, be-
nedyktyn). Tydzień później mszę odprawił w kościele
w Łopusznej i jak sam wspominał wielokrotnie jego du-
chowość rozwijała się w czasie i przestrzeni – między
drewnianymi kościołkami w Łopusznej i Jurgowie.
Osobowość i filozofia ks. Józefa fascynuje wielu lu-
dzi w Polsce. Nie byłoby ks. Józefa gdyby na swojej dro-
dze w Liceum im. Seweryna Goszczyńskiego nie spotkał
nauczycieli – patriotów na czele z dyr. Piusem Jabłoń-
skim. Być może nie byłoby stanu duchownego, gdyby
nie przykład jaki dawały obie siostry jego mamy. Trudno
przecenić rolę Krakowa i jego szerokie kontakty nauko-
we a zwłaszcza osobistą przyjaźń z Karolem Wojtyłą, na-
wet wtedy gdy ten został wybrany Papieżem.
Odznaczenie ks. Józefa Orderem Orła Białego przy-
pomina i stanowi niesamowitą analogię z równie ważnym
odznaczeniem jego dziadka - Krzyżem Niepodległości.
Okupacja Spisza i okupacja Podhala, sprawa akcji Go-
ralenvolk i kontrowersje wokół oddziału „Ognia” były
potężnym bagażem doświadczeń oraz rozmyślań o logi-
ce zdrady i wierności. Dużym przeżyciem dla niego były
późniejsze szykany komunistyczne wobec kościoła, pry-
masa Stefana Wyszyńskiego - wszystko to z pewnością
wpłynęło na marzenia o Ślebodzie i na działalność ks. Jó-
zefa jak kapelana „Solidarności”. Jego zasługą jest tak-
że pobudzenie góralskiej religijności i góralskiej solidar-
ności. Dawał dobry przykład swoimi kazaniami nie tylko
w kościele, ale też w czasie słynnych zgromadzeń na Tur-
baczu oraz jako kapelan Związku Podhalan.
Kiedy więc zbliża się rocznica śmierci naszego ro-
daka (28 czerwca), zmówmy „Wieczne odpoczywanie...”,
a jeśli kto może, niech w tym dniu odwiedzi miejsce jego
spoczynku na cmentarzu w Łopusznej. Przypominajmy
także turystom tę wspaniałą postać. Przebywający na
Spiszu nieraz z niedowierzaniem przyjmują informację
o rodzinie w Jurgowie i pytają w którym domu Tisch-
ner mieszkał. Pytają też; jak daleko do Łopusznej – nie-
raz kręcą głowami, że tak blisko i jadą pokłonić się księ-
dzu profesorowi !
Z pewnością był to Człowiek, któremu Spiszacy win-
ni są szacunek. Naszym obowiązkiem jest przypominanie
jego związków ze Spiszem, nawet wtedy gdy to jest nie-
wygodne. Pamiętajmy, że mamy na Podhalu wielu przy-
jaciół, którzy czują wspólnotę z nami i oczekują naszego
zaangażowania. Apelujemy więc do Spiszaków o liczniej-
sze uczestnictwo we wszystkich inicjatywach, które zwią-
zane są z myślą i działalnością ks. Józefa Tischnera.
Jan Budz
Tischner, jego góralszczyzna i nasze obowiązki
