17
„Na Spiszu” nr 2 (59) 2006 r.
Szkoła Podstawowa
im. Stanisława Staszica w Dursztynie
Prezentacje szkó³
Trudno określić początki szkoły w Dursztynie. Na pewno już na począt-
ku XIX wieku ( lub nawet w drugiej połowie XVIII wieku dzieci uczyły się
w Dursztynie w szkole węgierskiej.
O polskiej szkole możemy mówić dopiero od roku 1920. Wtedy to według
„metryki szkolnej” znajdującej się w szkole w Dursztynie do pierwszej klasy
zapisano 6 uczniów. Znacznie więcej, a zwłaszcza dziewcząt zaczęło uczęszczać
od roku szkolnego 1921/22. Ze wspomnień mojego ojca, który rozpoczął na-
ukę w 1926 roku dowiedziałem się, że uczyła w niej jedna nauczycielka, chyba
pierwsza to Pani Helebrand a po niej pani Zofia Chlebodzianka. To w tej szkole
dursztyńskie dzieci po raz pierwszy spotykały się z książką czy chociażby po
raz pierwszy zobaczyły jak wygląda świąteczna, pięknie ubrana choinka.
W okresie międzywojennym zbudowano też istniejącą jeszcze do lat 90
„starą szkołę”, która usytuowana była naprzeciw kościoła.
Od roku szkolnego 1939/1940 a właściwie 1940/1941 w szkole zaczęto na-
uczać w języku słowackim. W „metryce szkolnej” istnieją z tego okresu frag-
mentaryczne zapisy nazwisk uczniów ze zmienioną pisownią .
Mimo, że już od wiosny 1945 r. Dursztyn z powrotem znalazł się w gra-
nicach Polski nauczanie w szkole nie rozpoczęło się. Dopiero w listopadzie
1945 roku mieszkająca w Dursztynie pani Mieczysława Faryniak („Pani
ze Skałki”) na własną rękę rozpoczęła naukę dzieci w zniszczonym budynku
szkolnym, w którym także zaczął uczyć religii Ojciec Maurycy Przybyłowski.
Gdy dowiedziały się o tym przypadkiem władze oświatowe pan Faryniak zo-
stała tymczasowym kierownikiem szkoły, a od września 1946 roku z pomocą
przyszła jej nauczycielka z Kielc. W szkole uczyło się w tym czasie w 5 kla-
sach około 60 uczniów.
We wrześniu 1948 roku kierownikiem szkoły zostaje pan Michał Gabryś,
a od stycznia 1946 roku szkoła ma 6 klas i uczy w niej dwóch nauczycieli( obok
p. Gabrysia pani Tylka) Pomału szkoła wyposażana jest w podstawowe pomo-
ce naukowe, powstaje boisko przyszkolne. W 1949 w szkole prowadzony jest
Uczniowie szkół: z Dursztyna, Łapsz Niżnych i Warszawy podczas wspólnego spotkania
w Dursztynie, w tle budynek szkoły, lato 2005
kurs dla analfabetów. Od 1956 roku
w dursztyńskiej szkole pracuje już
trzech nauczycieli, a dzieci uczą się
w trzech salach, jednej znajdującej się
w budynku szkolnym i dwóch wynaj-
mowanych u gospodarzy, tak, że warun-
ki były w dalszym ciągu bardzo trud-
ne. Jako przykład można tu przytoczyć
ciekawy fakt. W 1957 zgłosiła się do
pracy nauczycielka, która po przeno-
cowaniu w wiosce już na drugi dzień
zrezygnowała z niej i wyjechała.
W 1957 roku rozpoczęto budowę
nowej szkoły. Prace były bardzo trudne,
gdyż co warto tu przytoczyć, właściwie
do Dursztyna nie prowadziła prawdzi-
wa droga, były to wyjeżdżone konnymi
wozami skaliste trakty, mokrą wiosną
czy jesienią ledwo przejezdne.
W roku szkolnym 1958/59 kierow-
nikiem szkoły zostaje Andrzej Cho-
waniec a w 1959/60 funkcję kierow-
nika pełni pani Jadwiga Bryda, geo-
graf, która 6 marca 1962 roku zginę-
ła w drodze do pracy na Kasprowym
Wierchu.
1 października 1959 roku uro-
czyście otwarto nową szkołę, a siód-
mą klasę ukończyło w czerwcu 1960
roku 11 uczniów. Od września 1960
roku kierownikiem szkoły zostaje po-
nownie pan Michał Gabryś.
W 1962 roku wieś zostaje ze-
lektryfikowana , a 12 sierpnia także
w szkole zabłysło elektryczne światło. Od
1 września 1965 roku w szkole pra-
cuje już 4 nauczycieli, a rozpoczyna
pracę w szkole pani Katarzyna Szper-
noga (później Waniczek), która uczy-
ła w niej do 1995 roku. Od września
1966 roku szkoła jest szkołą ośmio-
klasową. Przeciętnie w latach 60 –
tych szkołę kończy około 6 uczniów
rocznie. Dyrektorem szkoły zostaje
Andrzej Chowaniec.
18 maja 1970 roku uroczyście
nadano szkole imię Stanisława Staszi-
ca.. Warto też tu wspomnieć, że wresz-
cie w 1971 roku do Dursztyna zbudo-
wano drogę łącząc wieś z Krempacha-
mi i dalej Nowym Targiem.
Od 1 września 1972 roku dy-
rektorem szkoły jest pani Zofia Sło-
wik, a uczy się w niej 54 uczniów.
