11
„Na Spiszu” nr 3 (57) 2005 r.
Niedzica położona jest w dolinie rzeki Niedziczanki,
u podnóża Pienin Spiskich. Wieś założył na początku
XIV wieku Frank z Farkaszowiec na prawie niemiec-
kim po obydwu stronach potoku, na obszarze 60 łanów.
Pierwszy dokument, który wzmiankuje istnienie wsi po-
chodzi z roku 1320. Wówczas to właściciel Zamagurza
Spiskiego - Mistrz Kokosz Berzewiczy sprzedał swemu
bratu Janowi i bratankowi Michałowi za 100 grzywien
ziemię Frydman oraz wsie : Niedzicę, Kacwin i Frankową.
(G. Brumirski, Niedzica w: Nasza Przeszłość, Krakó-
w1971 T:36, s.149).
W ciągu wieków wieś przyjmowała różne odmiany
swej nazwy: Nisicz, Nisitz, Nyznecz, Nedecza, Nedeca,
Niedzica.
Początek XIV wieku był bogaty w szereg wydarzeń.
Północny Spisz zajęli Węgrzy oraz podjęli energiczną
kolonizację Zamagurza Spiskiego, lokując nowe osady.
Tak więc istniejąca już na początku XIV wieku Nie-
dzica została włączona do Korony świętego Stefana, pod
administracją węgierską była do czasu I wojny światowej.
W okresie międzywojennym należała do II Rzeczpospoli-
tej. W latach 1939 – 1945 została włączona do Słowacji.
Po zakończeniu II wojny światowej Niedzica powraca
do Polski.
Z początku XIV w. pochodzi kościół św. Bartłomieja
i górny zamek Dunajec (1325 –1330).
Kościół św. Bartłomieja został ufundowany przez
Kokosza Berzewiczego, co potwierdza w prezbiterium
zwornik sklepienny z herbem Berzewiczych (kozioł
Niedzica
Prezentacje wsi spiskich
wsparty na dwóch tylnych nogach między słońcem
a księżycem). Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi
z roku 1326, kiedy to fundator niedzickiego kościoła prze-
kazuje prawo patronatu nad parafią niedzicką kartuzom
z Czerwonego Klasztoru. Pracę duszpasterską kartuzi
prowadzili do czasu reformacji na Spiszu. W latach 1545
–1640 w kościele niedzickim panują luteranie. Kościół
został zamieniony na zbór protestancki i pełnił tę funkcje
przez sto lat. Stało się to za sprawą nowego właściciela
zamku Jana Horwatha Palocsaya. Były prepozyt spiski
zrezygnował ze stanu duchownego i przeszedł na wyzna-
nie religii luterańskiej. W myśl zasady „Czyja władza tego
religia”, parafianie niedziccy musieli wyznawać religię
pana, czyli luteranizm.
Niedzica 1956 r.
Niedzicka świątynia jest perełką na szlaku gotyckim.
Posiada bezcenne dzieła: tryptyk z 1452 roku przedstawia-
jący działalność misyjną św. Bartłomieja w Indiach, freski
w prezbiterium z lat 1380 – 1420 oraz napis w języku
gotycko - niemieckim, tłumaczenie brzmi następująco:
„Spowiedź bez żalu, miłość bez wierności, modlitwa
bez serdeczności jest daremnym działaniem” i w języku
łacińskim Ave Maria. W 1745 roku do nawy głównej
kościoła ks. Michał Lorencs dobudował kaplicę Matki
Bożej Bolesnej, w której znajduje się rokokowy ołtarz,
z Pietą oraz dwustronny konfesjonał.
Ołtarz MBB w kaplicy w kościele św. Bartłomieja
w Niedzicy, fot. W. Niczewski
