„Na Spiszu” nr 4 (69) 2008 r.
10
Sardynia to skalista wyspa, druga pod względem wiel-
kości na Morzu Śródziemnym. Mieszkańcy zajmują się rol-
nictwem i agroturystyką oferując turyście zdrową żywność
i słońce prawie przez cały rok. Pomimo sporej odległości Spi-
sza od Sardynii, Lokalna Grupa Działania w Marmille zna
nasz region.
W dniach od 09 – 10 listopada 2008 r miała miejsce konfe-
rencja podsumowująca realizację projektu Archilandia, który
dotyczył współpracy pomiędzy Lokalnymi Grupami Działa-
nia “Interprvinciale Marmille” z Sardynii (Włochy), Kultur-
miljö Halland (Szwecja), Stowarzyszeniem Rozwoju Spisza
i Okolicy oraz Fundacji Ziemia Gotyku. Na plakatach infor-
mujących o konferencji można było zobaczyć kapliczkę pod
wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej z Łapszanki. Przy-
znam, że widok jej nas wzruszył.
W minione wakacje Stowarzyszenie Rozwoju Spisza
i Okolicy realizowało międzynarodowy projekt z Włochami
i Szwecją. Projekt dotyczył wykorzystania dziedzictwa kultu-
rowego regionów europejskich na rzecz turystyki oraz eduka-
cji dzieci i młodzieży. Przeprowadzono zajęcia na temat archi-
tektury. Młodzież zwiedzając Spisz, wykonała dokumentację
fotograficzną i filmową obiektów architektonicznych, zabyt-
ków i rzemiosła spiskiego. Efektami pracy młodych są filmy
przygotowane według ich własnych scenariuszy: „Jurgów”,
„Dzikie Zony”, „Muzeum Pana Iwanczaka”, „Księżniczka In-
kaska Umina”, „Warsztat kowala”, „Legenda Zamku Bierz-
głowskiego”, „Stary Młyn”. Filmy te zostały umieszczone na
stronie: www.archilandia.eu oraz www.youtobe.com.
Z kolei strona włoska opracowała komiks dotyczący ar-
chitektury w j. angielskim i włoskim. Można w nim znaleźć
również zabytki ze Spisza i okolic Torunia. Partner ze Szwecji
większą uwagę skupia na renowacji zabytkowych budowli.
Stara się odtwarzać i przywracać oryginalny styl budownic-
twa. Z ich doświadczenia skorzystało LGD Marmille, publiku-
jąc pozycję książkową, która zawiera opis konstrukcji, sche-
matów tradycyjnych budowli dla Sardynii. Model hallandzki
głosi „chroń miejsca, chroń budynki, chroń rzemiosło”. Swo-
imi działaniami sięgają również na teren Polski, przywrócili
piękno trzem obiektom (Łódź, Olsztyn).
Przedstawiciele Lokalnych Grup Działania podczas kon-
ferencji prezentowali efekty projektu Archilandia oraz przed-
stawiali działania realizowane przez stowarzyszenia w swo-
im regionie. W pierwszym dniu zorganizowano spotkanie
z mieszkańcami Marmille, została otwarta międzynarodowa
wystawa prac dzieci, można było obejrzeć filmy wykonane
przez młodych oraz posłuchać dźwięków sardyńskiej melo-
dii. Uczestnicy konferencji zwiedzili obiekty, które w ramach
projektu zostały odnowione a następnie zaadoptowane na cele
kulturalne, z przeznaczeniem na aktywizację mieszkańców.
Druga część konferencji odbyła się na Uniwersytecie w sto-
licy Cagliari. Spotkała nas tu również miła niespodzianka,
na zorganizowanej wystawie rozpoznałyśmy historię słynnej
opowieści o Inkach w zamku Dunajec w Niedzicy. Konferen-
cję rozpoczęła pani Roberta Muscas- prezes LGD Marmille,
wyraziła ona zadowolenie ze współpracy i efektów projektu
Archilandia. Dużym uznaniem cieszyło się wystąpienie pro-
fesora Pier Luigi Sacco, reprezentował on uniwersytet we We-
necji, który merytorycznie wspomagał projekt realizowany
na Sardynii. Profesor bardzo pozytywnie wyraził się o pracy
polskich partnerów, zwłaszcza podkreślił aktywne zaangażo-
wanie dzieci i młodzieży.
Konferencja ukazała, że należy podejmować szereg dzia-
łań, aby chronić wiejską zabudowę, stare, zapomniane po-
mieszczenia gospodarcze. Za kilkanaście lat może być już za
późno.
Elżbieta Łukuś
O Spiszu na Sardynii
