33
„Na Spiszu” nr 1 (66) 2008 r.
Historia Szkoły Podstawowej w Łapszance zaczy-
na się w roku 1903. Taka data widnieje na sprawozdaniu
z roku 1946 napisanym przez Annę Nowobilską – ów-
czesną nauczycielkę. Potwierdzenie tego faktu można
znaleźć również w pracy Józefa Bubaka „Spiskie teksty
gwarowe z obszaru Polski”. Józef Bubak gromadził tek-
sty do swej pracy na terenie polskiego Spisza w latach
1967-1970. Wtedy to 68-o letnia Elżbieta Kuruc opo-
wiadała o swoich wspomnieniach z dzieciństwa (można
przypuszczać, że chodzi o lata 1906-1910): „No, ucyłaf
się tak po madziarsku nojwincyj. (...) [Dużo nauczycie-
li było?] Ny, jecy jedyn był, na jag żonaty był no to był
ze sfojum żonum, i dzieci jag mioł, a jak to była pani po-
tym, Madziarka jedna, no to siedziała pokla, tu była pu-
okla tyn frond nie był, a potym jus frond był tak, potym
po froncie posła tam dziesi, po światowyj wojnie, no, jus
potym posła tam we śfiat.”
W roku 1964 zniesiony został słowacki język naucza-
nia, natomiast dwa lata później podniesiono stopień or-
ganizacyjny szkoły - realizowano ośmioklasowy program
nauczania. Dokonała się także zmiana grona nauczyciel-
skiego, kierownikiem został Jerzy Janaś. W roku 1969
nastąpiła rozbudowa szkoły: przerobiono i rozbudowano
strych, dzięki czemu uzyskano dodatkowe sale lekcyjne,
kancelarię, mieszkanie oraz pokój mieszkalny dla nauczy-
cieli. Pomiędzy dwoma salami na parterze wybito otwór,
w ten sposób powstała jedna, duża sala wykorzystywana
podczas imprez organizowanych dla mieszkańców wsi.
W trakcie rozbudowy budynku ogromne zaangażowanie
wykazywali wszyscy mieszkańcy – przeznaczyli na to
drewno ze swoich lasów oraz robociznę.
W roku 1970 nowym kierownikiem szkoły został
Zygmunt Pałucha, który piastował tę funkcję z 5-o letnią
przerwą (w latach 1984-1989 funkcję dyrektora pełniła
Anna Pałucha) do roku 1992. W tym czasie przebudowa-
no ganek (utworzono nowe pomieszczenie przeznaczone
na szatnie), zrobiono kanalizację i przeniesiono sanitaria-
ty do wnętrza budynku, wymieniono spróchniałe podłogi
we wszystkich pomieszczeniach na dole budynku.
Kolejnymi dyrektorami zostały Grażyna Rabiańska
(Piątek) i Janina Malec. Następuje kolejna przebudowa
budynku – wejście zostaje przeniesione na północ, a daw-
ne szatnie zostały wykorzystane na pomieszczenie służą-
ce do przechowywania pomocy naukowych.
W latach 1998-2000 w związku z reformą eduka-
cji toczyła się batalia o utrzymanie szkoły w Łapszan-
ce. Dzięki zaangażowaniu rodziców i wielu protestom
nauczycieli udało się nie dopuścić do jej likwidacji. Po
rocznym, przejściowym okresie, kiedy to szkoła stała się
Szkoła Podstawowa w Łapszance
Początkowo uczono więc „po madziarsku” czyli wę-
giersku, później do 1920r. językiem wykładowym był ję-
zyk słowacki. W wyniku podziału Spisza między Polskę
i Czechosłowację w 14 miejscowościach Zamagurza, któ-
re wróciły w 1920r.do Macierzy językiem urzędowym
był język polski, dotyczyło to także szkoły w Łapszance.
W 1939r. na okres II wojny św. cały Spisz został na po-
wrót wcielony do państwa słowackiego. Tuż po II woj-
nie światowej ponownie 14 miejscowości Zamagurza Spi-
skiego powróciło do Polski i tak jest do dzisiaj. Po woj-
nie szkoła nadal mieściła się w jednej izbie, a jedyną na-
uczycielką była wspomniana już Anna Nowobilska, która
stan budynku opisuje: „rudera rozsypująca się w proch”.
Do czteroklasowej szkoły uczęszczało wówczas 59 dzie-
ci. Dopiero w latach 1957-1958 wybudowano nowy bu-
dynek z trzema izbami lekcyjnymi, który stanowi zrąb
dzisiejszej szkoły.
„Z legend dawnego Egiptu” - występ przed zaproszonymi
matkami
Uczniowie podczas prezentacji poszczególnych państw
europejskich
