29
„Na Spiszu” nr 2 (56) 2005 r.
zami a w ziemie gnatkami i włókami. Ziemię nawożono
jedynie naturalnym nawozem wywożonym na wierchy
zaprzęgiem, taka praca była męczarnią dla zwierząt i ludzi.
Łąki i zboża przeważnie koszono ręcznie, zboże młócono
cepami. Sytuacja na wsi ulegała jednak powoli zmianom.
Na wieś –poprzez GS-dotarły nawozy sztuczne. Rolnicy
powoli nabywali maszyny rolnicze i traktory rezygnując
z części końskiej siły pociągowej. Pierwszy kombajn
zbożowy dotarł do Łapszanki pod koniec XX wieku.
do zabezpieczenia i przechowania sprzętu strażackiego,
ale i do zaspokajania grupowych potrzeb mieszkańców
Łapszanki. We wszystkich pracach wykonywanych spo-
łecznie prym wiódł długoletni radny i sołtys wsi Franci-
szek Sołtys. Pomagali mu : radny Józef Sołtys, Ludwik
Sołtys, Franciszek Jurek, Jerzy Janas, Józef Mondel i inni
mieszkańcy wsi.
Społeczność wiejska w latach 1970-1972 wykonała
zbiornik ujęcia wody pitnej, wodociąg oraz hydranty do
potrzeb gaśniczych.
W 1996 roku staraniem Komitetu do spraw Te-
lefonizacji Wsi w Łapszach Wyżnych doprowadzono
do Łapszanki nową linię telefoniczną i zainstalowano
w 60 domach nowe aparaty telefoniczne. Było to w cza-
sie, gdy Telekomunikacja Polska okazywała szczególną
niemoc wykonawczą a o telefonach komórkowych prawie
nikt nie wiedział. Dopiero po uruchomieniu przekaźnika na
górze Grandeus w Łapszach Wyżnych powstał możliwość
użytkowania komórek telefonicznych w Łapszance.
Prawie pośrodku wsi stoi wciśnięta częściowo
w zbocze 6 klasowa szkoła podstawowa. Ze względu na
małą liczbę uczniów szkoła była zagrożona spadkiem do
grupy szkół o niższym statusie organizacyjnym. Lecz
dzięki staraniom rodziców i radnego Wojciecha Malca
oraz przychylności rady większości radnych gminy
Łapsze Niżne do tego nie doszło. Szkoła przebudowana
w 1969 roku, została w 2001 roku wyremontowana łącz-
nie z wymianą okien i drzwi oraz ocieplona, otynkowana
i wymalowana. Dokonano tego dzięki usilnym staraniom
radnego Wojciech Malca i obecnego sołtysa wsi Tade-
usza Sołtysa. W szkole uczy 7 nauczycieli. Długoletnim
dyrektorem szkoły była Janina Malec a obecnie funkcję
dyrektora pełni mgr Małgorzata Krzysztofiak.
Młodzież uczęszczająca do gimnazjum dowożona
jest autobusem szkolnym do Łapsz Niżnych.
W pobliżu remizy OSP, znajduje się jedyny we wsi mały
sklepik z towarami pierwszej potrzeby mieszkańców.
Fakt graniczenia Łapszanki ze słowacką wsią Ostur-
nią stwarzał okazje do przemystu towarów i zwierząt.
Proceder ten obecnie całkowicie zanikł, bowiem towary
zakupione w Słowacji lub w Polsce można przewozić
przez granicę legalnie dzięki przynależności obu naszych
krajów do Unii Europejskiej. W czasach ,,przedtelewi-
zyjnych” wieś Łapszanka żyła własnym życiem. Wielu
mieszkańców wierzyło w różnego rodzaju, utrwalane
przez lata, przesądy i ,,cary”. Wieczorami przy świe-
tle lampy naftowej opowiadano sobie mrożące krew
w żyłach opowieści o ,,płanetnikach, dziwozonkach i ma-
munach”. W miarę rozwoju cywilizacyjnego wsi stan ten
uległ zmianie. Obecnie jeszcze niektórzy mieszkańcy wsi
w leczeniu swojej niemocy medycyną niekonwencjonalną
szukając pomocy u różnych ,,cudotwórców” ludowych.
Praca na roli nie dawała dużego dochodu, dlatego
rolnicy podejmowali pracę poza rolnictwem. Wielu
zdolnych i sprytnych młodych ludzi wyjeżdżało do prac
remontowo- budowlanych w głąb kraju i zagranicom
i do USA. Dodatkowe dochody pozwoliły na wznoszenie
nowych, piętrowych, wielopokojowych, murowanych do-
mów przygotowanych także na potrzeby wczasowiczów.
W każdym nowym budynku znajdują się sanitariaty, ła-
zienki, prysznice. Łapszanka jest miejscowością szczegól-
nie atrakcyjną dla turystów i wczasowiczów ze względu
na swoje urocze położenie. Stąd blisko jest do granicy
ze Słowacją, do jeziora Czorsztyńskiego, do Bukowiny
Tatrzańskiej i Zakopanego. Mieszkańcy wsi są bardzo
przyjaźnie nastawieni do przyjezdnych a szczególnie do
,,letników”, są w stanie zapewnić im potrzeby życiowe
w czasie wypoczynkowego pobytu. Pragnący aktywnie
spędzić urlop mają do dyspozycji szlaki turystyczne dla
pieszych i rowerzystów górskich. Do wsi dojeżdżają
autobusy i busy, z których mogą korzystać niezmotoryzo-
wani. Z Łapsz Wyżnych do Łapszanki prowadzi asfaltowa
droga zbudowana w latach 1974-1977. asfaltowy odcinek
drogi do granicy z Rzepiskami wykonano pod koniec
20 wieku umożliwiając przejazd samochodem do Jurgowa
i Bukowiny Tatrzańskiej.
W Łapszance przez wiele lat praktykowano rządzenie
wsią w formie omawiania i podejmowania ważnych dla
mieszkańców decyzji przed kościołem, po wyjściu ,,gaz-
dów” z jednej niedzielnej mszy. Młodzi i starsi miesz-
kańcy wsi zbudowali remizę strażacką służącą nie tylko
