„Na Spiszu” nr 2 (56) 2005 r.
26
Na konkurs zorganizowany
przez Szkołę Podstawową im. bł.
ks. Józefa Stanka w Łapszach Niż-
nych pod nazwą: „ Spiskie śpiywon-
ki, modlitwy i cystom gwarom opo-
wiadania” napłynęło 20 pisemnych
prac wykonanych przez 26 uczniów
z 7 spiskich miejscowości: Czarnej
Góry, Jurgowa, Krempach, Łapsz
Wyżnych, Niedzicy, Nowej Białej
i Rzepisk oraz Białki T. Autorami
prac byli uczniowie starszych klas
szkół podstawowych i gimnazjów.
Wszystkie prace zawierały wiele
materiału etnograficznego: niektóre
ogólne i powszechnie znane teksty
i melodie oraz zwyczaje, były też
prace zawierające mniej lub prawie
wcale nieznane wersje melodii lub
tekstów. Wśród tzw. „ perełek” zna-
lazły się przede wszystkim spiskie
modlitwy znane już tylko najstar-
szym mieszkańcom Spisza. Więk-
szą wartość przedstawiały prace
uczniów dokumentujące na taśmie
magnetofonowej gwarowe wypo-
wiedzi starszych mieszkańców i me-
lodie wykonywanych pieśni.
Prace uczniów oceniało jury
w składzie: Aleksandra Bogucka- et-
nomuzykolog, Ryszard Kowalczyk-
regionalista i Julian Kowalczyk- et-
nograf oraz nauczyciele opiekuno-
wie uczniów: Aniela Gryglak- Bigos
ze SP w Łapszach Wyżnych, Zofia
Łukasz z Gimnazjum w Krempa-
chach, Elżbieta Łukuś ze SP w Nie-
dzicy i ksiądz Stanisław Maślanka
z Gimnazjum w Białce Tatrzańskiej.
Jury nie przyznało jednej głów-
nej nagrody, ale wyróżniło czterech
uczniów równorzędną nagrodą.
W porozumieniu z organizatorem
uczniowie: Mateusz Gryglak (kl. VI)
i Urszula Gryglak (kl. V) z Łapsz
Wyżnych oraz Renata Maciczak
i Magdalena Wojtas z Jurgowa zo-
stali wytypowani do udziału w kilku
dniowej wycieczce do Warszawy za
niewielką dopłatą w wysokości 20 złotych od osoby. Pozostali uczestniczy,
a są to:
Andrzej Remiasz z Białki T.
Sylwia Felong z Czarnej Góry
Jowita Skrzypaszek, Aneta Wojtas, Agnieszka Wojtas i Małgorzata Woj-
tas oraz Małgorzata Zapletal z Jurgowa
Mariola Wojeńska, Bartłomiej Surma z Krempach,
Jadwiga Skorupka z Łapsz Wyżnych,
Klaudia Froncz, Iwona Grońska, Karolina Kiedziuch, Elżbieta Milaniak,
Ewa Święty z Niedzicy
Anna Bednarczyk, Dominika i Maria Majerczak, Marcela Mogilska
z Nowej Białej,
oraz Adrianna Maciczak, Renata Maciczak i Karolina Szyszka z Rzepisk
III Regionalny Konkurs im. Bł. Ks. Józefa Stankapod nazwą:
„Śpiskie śpiywonki, modlitwy i cystom gwarom opowiadania”
otrzymali nagrody książkowe o wartości od kilkunastu do kilkudziesięciu
złotych każda. Wszyscy uczestniczy otrzymali również pamiątkowe foldery,
pocztówki i kalendarzyki od organizatora konkursu.
Fundatorami nagród oprócz szkoły podstawowej są: Związek Podhalan,
Związek Polskiego Spisza, Muzealny Zespół Zamkowy w Niedzicy oraz wójt
gminy Łapsze Niżne. Jury wyraża zadowolenie z faktu, że młodzież szkolna
sięgnęła do ginących i coraz mniej znanych tradycji, tekstów i melodii. Cie-
szy fakt, że autorzy podeszli z wielkim sercem i zaangażowaniem do tematu.
Niepokoi natomiast to, że dużo rzeczy przekazywanych przez informatorów
zostało zmienionych lub przetworzonych, gdy się je porówna z pierwowzo-
rem czyli najstarszą tradycją np. geneza i sens stawiania „mojek”, wkradanie
się języka literackiego do gwarowych wypowiedzi osób starszych.
Mając na uwadze potrzebę dokumentowania ginących tradycji, gwary
i melodii jury i organizator konkursu już dziś ogłaszają kolejną edycję kon-
kursu o podobnym zakresie tematu. Szczegóły zostaną podane niebawem.
Kończąc, jury przekazuje sugestie do wykorzystania w najbliższym
konkursie. Niezbędne są: kaseta z nagraniem i szczegółowy spis treści; nie
nagrywamy siebie, ale informatora, najlepiej jak najstarszego i mówiącego
gwarą, staramy się uchwycić śpiew, zwracamy szczególną uwagę na pieśni
i modlitwy, punktowanie do najwyższej nagrody - według odkryć, wychwy-
cenia mniej znanych i ginących zwyczajów, melodii i tekstów ( perełek).
