„Na Spiszu” nr 2 (56) 2005 r.
8
W dokumencie z 1595 r. dotyczącego sprzedaży dóbr
klucza dunajeckiego przez Olbrachta Łaskiego , Jerzemu
Horwathowi Palocsayowi, Czarna Góra wymieniana jest
jako zespół szałasów i owczarni.
Czarna Góra dzieli się na trzy części: Zagóra – część
wsi od strony Trybsza, Sołtystwo położone najwyżej na
siodle góry i część zasadnicza od strony Jurgowa. Atrakcje
dla turysty to przede wszystkim: zagroda Korkoszów, filia
Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Turysta pozna cha-
rakterystyczną spiską zagrodę wyposażoną w oryginalne
eksponaty, sprzęty domowe i gospodarcze miejscowego
gazdy jakich używano na początku XX wieku. Kolejną
atrakcją jest wzniesienie o nazwie Litwinka, gdzie znaj-
duje się Milenijny krzyż oraz głaz, który upamiętnia
pierwsze zawody szybowcowe w Polsce. Ze szczytu
można podziwiać piękne panoramy gór.
Krempachy nazwa tej wsi pochodzi od niemieckiego
słowa Krummbach oznaczającego Kręty Potok. Miej-
scowość posiada dwa kościoły: św. Marcina z XVI w.
i cmentarny kościół, wzniesiony w 1761 r. św. Walentego.
Ozdobą kościoła św. Marcina jest renesansowa wieża
zwieńczona attyką grzebieniową, z zachowaną poniżej
drewnianą hurdycją zwaną czatownią.
Nowa Biała jest to jedyna spiska miejscowość po-
łożona nad lewym brzegiem Białki. Znana jest przede
wszystkim z urokliwego przełomu najczyściejszej rzeki
Rzepiska składają się z czterech części: Bryjów
Potok, Grocholów i Wojtyczków Potok oraz Pawliki
– położone za kulminacją wzniesienia Pawlikowskiego
wierchu 1016 m. n. p. m. Wieś powstała w I połowie
XVII wieku, należała do parafii w Łapszach Wyżnych.
Położenie Rzepisk jest urzekające, turysta może zobaczyć
kilka pasm górskich. Wieś jest atrakcyjna dla amatorów
ciszy i spokoju, nieskażonej przyrody, pieszych wędrówek
po okolicznych lasach lub polnych ścieżkach, z których
można podziwiać tatrzańskie panoramy.
Jurgów jest tatrzańską wsią, założony został nad Biał-
ką przez wołoskich pasterzy w 1546 roku. Najstarszym
zabytkiem jest drewniany kościół pod wezwaniem św.
Sebastiana (1650 r.) Godną uwagi jest zagroda sołtysów
z 1861 r.(filia Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem). Na
polanie Podokólne nad rzeką Białką, w pobliżu granicy
państwa jest zespół szałasów pasterskich , przeniesionych
z tatrzańskich polan. Mieszkańcy wsi kultywują tradycję,
gwarę, w uroczyste święta zakładają spiski strój, odmiany
jurgowskiej. Jurgów ma specyficzny charakter, spędzenie
kilku godzin dostarczy wielu niezapomnianych wrażeń.
w Polsce oraz jaskini Obłazowej, w której archeolodzy z UJ
znaleźli bumerang oraz narzędzia i kości zwierząt z okresu
prehistorycznego. Wieś posiada kościół św. Katarzyny
z XVIII wieku, w którym dominuje styl rokokowy.
Dursztyn położony jest w paśmie Pienin Spiskich
pomiędzy Honajem a Czerwoną Skałką. Wieś jest ma-
lowniczo położona między wzgórzami, na dość dużej
wysokości (ponad 700 m. n. p. m.). Przez tę miejscowość
przebiega czerwony szlak turystyczny. Piękno Dursztyna
odkryła Mieczysława Faryniak, zwana panią ze Skałki.
Elżbieta Łukuś
Zagroda Sołtysów w Jurgowie
