23
„Na Spiszu” nr 1 (55) 2005 r.
... to tatrzańska wieś góralska na polskim Spiszu.
Powstała w I połowie XVII wieku, a jej zasadźcami
były polskie rodziny z obu Łapsz, Kacwina i Niedzicy.
W późniejszych czasach przybywało tu coraz więcej
rodzin z sąsiedniego Podhala, a migracja ta aktywna
jest do dziś. Od początku prowadzenia metryk kościel-
nych w Łapszach Wyżnych tj. od 1655 roku występuje
w nich rodzina sołtysa, a w dokumentach wspominane
jest Sołtystwo, które było najwcześniej zasiedlone. Od
1660 wzmiankowane jest osiedle Pawliki. W 1658 roku
wieś należała do parafii Łapsze Wyżne (obecnie jest
to parafia Jurgów), tam chowano zmarłych, zaś jedna
z polnych dróg wiodąca przez Pawliki do Łapsz nazywana
była „drogą umartyk”. Na trasie tejże drogi są dwie stare
kapliczki murowane, pokryte gontem. Z początkiem wieku
na miejscowym cmentarzu (Bryjów Potok) wybudowana
została - zabytkowa już - kaplica cmentarna.
Rzepiska...
Prezentacje wsi spiskich
ze Słowację gospodarką leśną zajmuje się miejscowy
URBAR. Odgrywa on dużą rolę we wsi, zarazem na co-
rocznych zebraniach uchwalane są dotacje „pomocowe”
w drzewie na cele społeczne w samych Rzepiskach,
a nawet w sąsiednich wsiach (np. przy budowie kościoła
w Czarnej Górze). Wieś też zachowała swój charakter
rolniczy, a mieszkańcy do dziś obrabiają ziemię trady-
cyjnymi sposobami, bogate są tu również zwyczaje pa-
sterskie. We wsi nadal prowadzi się hodowlę owiec oraz
wyrabia oscypki tradycyjnymi metodami. Główny udział
w tym mają stare rody bacowskie: Madejów, Szyszków
, Wojtyczków i Solusów. W czasach, gdy trudno było
o lekarza wieś słynęła z ludzi zajmujących się ziołolecznic-
twem. W Rzepiskach mieszka 680 osób. Wieś składa się
z czterech części: Bryjów Potok, położony w dolinie wraz
z wysuniętymi na zboczu Sołtystwem i osiedlem Szyszków.
- Pawliki, położone za kulminacją Pawlikowskiego Wierchu
(1016 m n.p.m.)- Wojtyczków i Grocholów Potok, ulokowa-
ne na innym z wierchu z wysuniętymi w stronę Łapszanki
osiedlami Stasiów i Ma-
dejów.
Z czorsztyńskiego
zamku przez Rzepiska
wiedzie oznakowany
pieszy szlak turystycz-
ny. Na Pawlikach prze-
cina się ze szlakiem
wiodącym z Nowej
Białej do Kacwina,
wzdłuż granicy pań-
stwa. Przemierzając
rzepiskie pola, jadąc
malowniczymi droga-
mi, można podziwiać
niespotykane gdzie in-
Kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy,
Rzepiska - Grocholów Potok
W latach 60- tych Księża Marianie z pomocą miesz-
kańców zbudowali na Grocholowym Potoku uroczy
drewniany kościół. W ostatnich kilku latach w kościele
przeprowadzono szereg remontów, zmieniony został m.in.
ołtarz główny z Matką Boską Nieustającej Pomocy. Także
na Bryjowym Potoku wybudowany jest murowany kościół
p. w. Miłosierdzia Bożego, który konsekrowano w 1998 r.
Podlega on parafii w Jurgowie. We wsi są dwie szkoły,
dzięki którym kwitnie także życie kulturalne, bowiem
nauczyciele podejmują się organizacji szereg inicjatyw
społeczo-kulturalnych (Nr 1 na Bryjowym Potoku dyr.
Andrzej Rusnak i nr 2 na Grocholowym Potoku dyr. Da-
nuta Madeja). Mają Rzepiska dwie organizacje strażackie
wyposażone w samochody. W Gojniku, lesie przy granicy
Zabytkowa kapliczka
pod przysiółkiem „Pawliki”
Uczniowe klasy III Szkoły Podstawowej nr 1 w Rzepiskach,
od lewej: Paweł Gołdyniak, Zbyszek Para, Rafał Szyszka,
Ela Dziadoń, Ilona Sołtys
