15
„Na Spiszu” nr 1 (51) 2004 r.
wzgórzu Grandeusa przekaźnik TV, na którym ostatnio zamontowano
urz¹dzenia dla potrzeb telefonii komórkowej. W drugiej i trzeciej kadencji
Rady Gminy (1994- 2002) wieś £apsze Wy¿ne zosta³a w 85% skana-
lizowana. Po³o¿ono nowe asfaltowe nawierzchnie dróg po robotach
kanalizacyjnych na ul. św. Floriana i na ul. Brzegu. Wykonano z kostki
betonowej nowy chodnik wzd³u¿ drogi wiejskiej, wymieniono w po³owie
krawê¿niki po jednej stronie jezdni. Wyasfaltowano szkolne podwórko
oraz place przed remiz¹, przed kościo³em i sklepem GS. Przebudowano
i wyremontowano wnêtrze remizy stra¿ackiej doprowadzaj¹c wodê
oraz buduj¹c sanitariaty. Czêśæ pomieszczeñ zaadaptowano na kuchniê
i zaplecze kuchenne, powiêkszono salê do potrzeb organizowania
przyjêæ weselnych i do prób zespo³u ludowego, wyposa¿ono wnêtrze
w niezbêdne sprzêty meblowe (sto³y, krzes³a).
Wykonano krawê¿niki i chodniki wokó³ plebani, wokó³ kościo-
³a oraz wybudowano chodnik do drogi do Jazu (3 Maja). Przed³u¿ono
liniê oświetleniow¹ przy ul. 3Maja. Ustalono nazwy ulic i wykonano
now¹ numeracjê domów i placów budowlanych. Radnymi wsi w tym
czasie byli Antoni So³tys, Franciszek Payerhin i Helena Jadamiec.
We wsi s¹ 3 sklepy. Dwa z nich maj¹ zezwolenie na sprzeda¿ alkoholu.
Sklepy zaopatruj¹ ludnośæ w podstawowe produkty ¿ywnościowe oraz
środki czystości. Tylko jeden sklep Jana Budza sprzedaje prasê codzienn¹
i tygodniki. Nowy sklep samoobs³ugowy buduje Jan Budz. Komunika-
cjê miêdzy miejscowościami utrzymuj¹ autobusy PKS oraz prywatne
BUS-y. Komitet Telefonizacji wsi powo³any z inicjatywy Franciszka
Payerhina doprowadzi³ do zbudowania nowych linii telefonicznych
w 3 wsiach i do oddania do u¿ytkowania ponad 200 aparatów telefo-
nicznych w roku 1996. Liczba abonentów w £apszach Wy¿nych wzros³a
do oko³o 70. W późniejszym okresie w warunkach konkurencyjnych
nast¹pi³y dalsze pod³¹czenia telefoniczne. We wsi jest te¿ ogólnodostêp-
ny aparat telefoniczny zainstalowany w centrum wsi na zewn¹trz sklepu
GS. Mieszkañcy wsi mog¹ równie¿ korzystaæ z aparatów komórkowych
dziêki wspomnianemu przekaźnikowi.
Stowarzyszenie S³owaków w Polsce dysponuje w £apszach
Wy¿nych budynkiem „Klubownia” z sal¹ widowiskow¹ i scen¹ spora-
dycznie wykorzystywan¹ na masowe imprezy mniejszości s³owackiej
na Spiszu. W klubowni jest biblioteka s³owacka. Biblioteka polska mieści
siê w budynku GS.
£apszanie maj¹ orkiestrê dêt¹, która prawie od 100 lat umila
¿ycie mieszkañcom, szczególnie podczas uroczystości kościelnych.
Orkiestra towarzyszy czêsto mieszkañcom w ceremoniach pogrzebo-
wych. Bierze te¿ udzia³ w koncertach organizowanych przez wójta gminy
nad Jeziorem Czorsztyñskim u stóp Zamku Niedzickiego jak równie¿ w
przegl¹dach orkiestr dêtych powiatu. Prymist¹ orkiestry jest Mieczys³aw
So³tys wspaniale graj¹cy na tr¹bce - kornecie. Sk³ad orkiestry jest stale
uzupe³niany m³odzie¿¹. Orkiestra opiekuje siê Edward Biziak.
Obecnie budowane domy odpowiadaj¹ wymogom sanitar-
nym. Wyposa¿one s¹ w ³azienki, prysznice, ubikacje. Woda do celów
spo¿ywczych oraz gospodarczych doprowadzana jest z dośæ odleg³ych
źróde³. Wodoci¹gi s¹ budowane przez grupy po kilku gospodarzy na
w³asny koszt bez jakichkolwiek dotacji finansowych.
We wsi funkcjonuje
tartak Franciszka Dr¹¿ka s³u¿¹c potrze-
bom mieszkañców £apsz Wy¿nych, £apszanki i okolicznych wsi. Meble
na zamówienie wykonuje
stolarnia Roberta Kulikowskiego. S³odkie ¿ycie
mieszkañcom wsi zapewnia świetnie prosperuj¹ca
piekarnia ciastek
Ireny Kiedziuch. Z wypieku smacznych ciast korzystaj¹ okoliczne
sklepy
jak równie¿ organizatorzy wesel, chrzcin, styp itp. Wzniesiona niedawno
przez Józefa Krzysia ³adna
kawiarnia s³u¿y³a do urz¹dzania dyskotek.
Niestety negatywne doświadczenia w³aściciela kawiarni zmusi³y go do
wstrzymania tej dzia³alności. Obecnie w lokalu oferuje siê organizowa-
nie i obs³ugê przyjêæ weselnych i innych.
W roku 2001 Jan Gryglak uruchomi³
warsztat naprawy
samochodów, który powoli nabiera rozpêdu.
Zarejestrowany
warsztat dekarski Andrzeja Kalaty funkcjo-
nuje ju¿ kilkanaście lat. Pierwszym dekarzem we wsi by³ Edward Payer-
hin, który pierwszy pokry³ blach¹ dach i wie¿ê kościeln¹ w £apszach
Wy¿nych i nauczy³ dekarstwa Paw³a Kalatê, który wyszkoli³ w tym
zawodzie swoich synów Andrzeja i Franciszka Kalatów.
Kowal Edward
Szczechowicz ju¿ coraz rzadziej proszony jest o podkucie konia, które
zosta³y wyparte przez traktory.
W okresie miêdzywojennym w £apszach Wy¿nych by³ m³yn
o napêdzie wodnym. Obecnie ju¿ nie istnieje. Wielu £apszan pracuje
w bran¿y budowlanej w Polsce i USA . We wsi stoi kilka pustych domów,
których w³aściciele „wybyli” do USA.
Obecnie m³ode gospodynie oferuj¹ letnikom w swoich do-
Budowa drogi w Łapszach Wyżnych. Fot. F. Payerhin
Kościół p.w. Piotra i Pawła w Łapszach Wyżnych.
Fot. F. Payerhin
