„Na Spiszu” nr 1 (51) 2004 r.
18
Nie trzeba znaæ przesz³ości Jana Kamockiego, aby
po wejściu do jego mieszkania wyczytaæ ze ściennych
fotografii i rodzinnych pami¹tek rodowód Kamockich.
Spogl¹daj¹c na stare meble, portrety rodziny i krewnych,
zabytkowe szable i inne cenne pami¹tki odnosi siê wra-
¿enie jakby tu czas w miejscu stan¹³.
Zanim pozna³em genezê i rozwój zainteresowañ
Spiszem poprosi³em Janusza o przybli¿enie historii zie-
miañskiej rodziny Kamockich. I tak dowiedzia³em siê, ¿e
jego pradziad za udzia³ w Powstaniu Styczniowym mu-
sia³ opuściæ rodowe dobra w Kamocinie ko³o Piotrkowa
i szukaæ nowego miejsca. W 1865 r. osiad³ w Podgajach
pod Sandomierzem. Tutaj poznali siê i zawarli w 1923r.
zwi¹zek ma³¿eñski rodzice Janusza: Gustaw i El¿bieta Ka-
moccy, On sam, z powodu komplikacji przy narodzinach
przyszed³ na świat w Warszawie, w 1927r.
Dzia³ania narodowe i niepodleg³ościowe u Ka-
mockich to ju¿ rodzinna tradycja. Ojciec Gustaw w 1918r.
walczy³ w obronie Lwowa. Wuj Janusz wracaj¹c z odsieczy
Lwowa zgin¹³ pod Przemyślem z r¹k Ukraiñców. Zreszt¹
na jego cześæ Janusz otrzyma³ imiê na chrzcie. Podczas
II wojny światowej ojciec Janusza walczy³ z Niemcami, po
klêsce wrześniowej, podobnie jak wielu Polaków przedar³
siê do polskiego wojska na Zachodzie. Trafi³ do Dywizji
Karpackiej, IV Pu³ku Saperów, przed II wojn¹ św. pracowa³
bowiem jako in¿ynier do spraw budowy dróg i mostów. Po
wojnie zosta³ w Wielkiej Brytanii dok¹d chcia³ ści¹gn¹æ
rodzinê. Niestety, w 1947r. zmar³ na serce podczas oglê-
dzin i zakupu farmy.
Tymczasem w okupowanym kraju 15 - letni Janusz
wst¹pi³ do Narodowej Organizacji Wojskowej. W listopa-
dzie 1942r. zosta³ zaprzysiê¿ony jako „Orze³”, zwany te¿
z uwagi na swój m³ody wiek „Orcio”, po czym w 1943r.
trafi³ do szeregów Armii Krajowej , przyj¹³ pseudonimem
„Mamut”. Równie¿ matka Janusza przez okres okupacji
dzia³a³a w konspiracji. Nale¿a³a do ziemiañskiej organi-
zacji „Oprawa” przy AK.
Pomimo zajêcia maj¹tku przez Niemców Kamoccy
(matka z synem) nadal mogli mieszkaæ w rodzinnym domu
i szczêśliwie wychodzili z ró¿nych opresji. W czasie woj-
Janusz Kamocki
Przyjaciele Spisza
dzia³acz niepodleg³ościowy,
etnograf, podró¿nik
ny Januszowi uda³o siê ukoñczyæ na tajnych kompletach
gimnazjum, a nastêpnie w 1946r. uzyskaæ du¿¹ maturê
w sandomierskim liceum.
Aby przetrwaæ trudne czasy powojenne Kamoc-
cy produkowali na sprzeda¿ kwas chlebowy. By³y te¿ i
inne k³opoty. Po wojnie Kamocki wst¹pi³ do Narodowego
Zjednoczenia Wojskowego pod ps. „Eders”. Zagro¿ony de-
konspiracj¹ musia³ uchodziæ z Sandomierza na Podhale.
W Rabie Wy¿nej przeczeka³ trudny okres, tu te¿ mia³ mo¿-
liwośæ spotkania siê z legendarnym Oddzia³em „Ognia”.
Podjêcie nauki na wy¿szych studiach etnogra-
ficznych na UJ w Krakowie zmusi³o do przeprowadzki.
Pomimo problemów natury politycznej uda³o mu siê
ukoñczyæ studia i uzyskaæ dyplom magistra filozofii z
zakresu etnologii u profesora Moszyñskiego. Jeszcze na
studiach Kamocki pozna³ Mariê z d. Gierowsk¹, jedna z
najm³odszych ³¹czniczek Armii Krajowej (ur. 1931). Z ni¹
w³aśnie w 1957r. wzi¹³ ślub. W 1962r. zosta³ uwiêziony
na pó³ roku za dzia³alnośæ polityczn¹. Podj¹³ pracê w
Muzeum Etnograficznym w Krakowie, z czasem zosta³
kierownikiem dzia³u zbiorów pozaeuropejskich w randze
starszego kustosza. W 1964r. uzyska³ doktorat.
Praca w Muzeum to jednocześnie pocz¹tek reali-
zacji planów badawczych Kamockiego. Najpierw uzyska³
zgodê na prowadzenie badañ etnograficznych w europej-
skich krajach demokracji ludowej, nastêpnie wyje¿d¿a³
kilkakrotnie do Azji środkowej tj. do republik radzieckich:
Kazachstanu, Uzbekistanu, Tad¿ykistanu i Kirgizstanu jak
równie¿ do Armenii. Dziêki wsparciu sekretarza w Amba-
sadzie Indonezji A. Wawrzyniaka uda³o siê Kamockiemu
Dr J. Kamocki przy posągu z buddyjskiej świątyni Boro-
budur (Jawa Środkowa) z przełomu XII - XIII w.
