„Na Spiszu” nr 1 (51) 2004 r.
16
mach
pokoje do wynajêcia. Ceny s¹ bardzo przystêpne.
Wieś £apsze Wy¿ne po³o¿ona na wysokościach ponad 650 m nad po-
ziomem morza ma kilka punktów widokowych.
1. Widok z góry Grandeus (790m) wznosz¹cej siê nad wsi¹ od strony
pó³nocnej. St¹d od zachodu widaæ Babi¹ Górê, od pó³nocy wznosi siê
pasmo Gorc z gór¹ Turbacz, na wschód rozci¹ga siê widok na Pieniny
z Trzema Koronami, a na po³udniu mo¿na podziwiaæ Kuraszowski
Wierch (1035m ) . Dalej na po³udnie patrz¹c mo¿na podziwiaæ wi-
dok szczytów Tatr. Do Grandeusa prowadzi ście¿ka przez pola nad
cmentarzem lub polna droga z Trybszanki. Z Grandeusa ³atwo dojśæ
do Dursztyna poln¹ ście¿k¹. Nie ma tu bitej drogi do jazdy samocho-
dem osobowym.
2. Widok z góry Kuraszowski Wierch „Kurosówka”- w kierunku po³u-
dniowym mo¿na podziwiaæ wzgórza Magóry Spiskiej oraz pasmo
Wysokich Tatr (od Tatr Beskidzkich po Tatry Zachodnie. Area³ tej strony
pól ³apszañskich graniczy ze S³owacj¹. Têdy wiod³y ście¿ki kurierskie
na Wêgry dalej na po³udnie. Tutaj dochodzi³o do strzelania stra¿y
granicznej do ludzi przekraczaj¹cych nielegalnie granicê polsko-
czechos³owack¹. Tutaj zginê³y 2 m³ode dziewczyny Maria Maciejak
i Julia Maciejak
3. Widok z Pawlikowskiego Wierchu -widaæ wioski spiskie i podhalañ-
skie.
4. Widok z Trybszanki - na po³udniu widaæ fragmenty Tatr s³owackich-
Hawrañ (2154), P³aczliwa Ska³a (2148), Nowy Wierch (1999), Murañ
(1890)
5
.
Atrakcj¹ dla letników jest czyste powietrze, wspania³a zieleñ
lasów i ³¹k, cisza. Urozmaicony, pagórkowaty krajobraz, tanie noclegi
i bliskośæ do atrakcji wodnych na Jeziorze Czorsztyñskim (9 km) oraz
UJ utytu³owana: „miss Ziemi Nowotarskiej 2001, Miss Ma³opolski Na-
stolatek 2001, Finalistka Ogólnopolskiego Konkursu Polska Dziewczyna
2001, Miss foto w konkursie „Miss bikini International 2003. Bra³a udzia³
w pokazach mody.
Na wskutek zmian, które zasz³y w świecie, na Spiszu, w £ap-
szach Wy¿nych nie uprawia siê ju¿ lnu, nie wykonuje jego obróbki, nie
tka siê p³ótna lnianego, ani sukna z we³ny owczej. Telewizja wypar³a
bliskośæ przejścia granicznego do S³owacji (10 km). W lasach ³apszañ-
skich rosn¹ obficie owoce leśne nieska¿one wyziewami samochodo-
wymi (maliny, jagody, borówki) oraz rozmaite grzyby z borowikami
na czele.
Ko³o ³owieckie ma tutaj swój rejon polowañ, W lasach jest
kilka ambon myśliwskich. ¯yj¹ tu jelenie, sarn, zaj¹ce, lisy, dziki. Tereny
³apszañskie nadaj¹ siê wspaniale do uprawiania
turystyki pieszej i ro-
werowej - na rowerach zwyk³ych i górskich. Górzysty teren umo¿liwia
uprawianie zim¹ sportów narciarskich w odleg³ości kilku kilometrów
znajduj¹ siê wyci¹gi narciarskie w Czarnej Górze, w Bia³ce Tatrzñskiej,
w Niedzicy na Polanie Sosny. Przybysze mog¹ skorzystaæ z mo¿liwości
urz¹dzenia kuligu lub przeja¿d¿ki saniami. S¹ miejsca na rozpalenie
ogniska i pieczenia kie³basek na wolnym powietrzu. W środowisku
piêknej przyrody ³apszañskiej wyrastaj¹ piêkne dziewczyny. Jedn¹
z nich o nieprzeciêtnej urodzie jest Aleksandra Górska, studentka
ochotê do tworzenia zespo³ów teatralnych, chórów. Wieczorami nie
s³ychaæ ju¿ śpiewów m³odzieñców (parobków) chodz¹cych po wsi.
Wiadomośæ nie og³asza „bo³gorz” uderzaj¹cy pa³eczkami w bêben.
Zniknê³y widoki pas¹cych siê jesieni¹ po ścierniskach gêsi. Jedynie jesz-
cze niektórzy gazdowie wypuszczaj¹ krowy w samopas. Pola niegdyś
piêknie uprawiane zarastaj¹ chwastami.
Natomiast w lasach s³ychaæ pieśñ:
Jyncom lasy jyncom
Piy³y drzewa myncom
Ch³opi if przedajom
Dutki z tego majom (F.P.)
Zniknê³y ca³kowicie domy budowane z drewna. Nowe domy
o znacznie wiêkszej kubaturze wznoszone s¹ z materia³ów ognio-
trwa³ych. Ostatnio tu i ówdzie pojawia siê siding- szczególnie modny
w USA. Jedynie Ochotnicza Stra¿ Po¿arna z komendantem Józefem
Mazurkiem na czele niezmiernie trwa na posterunku strzeg¹c wszelkie-
go dobra od ognia i wody. Chwa³a jej za to.
Wsi¹ rz¹dzi Rada So³ecka z so³tysem Antonim So³tysem na czele.
Orkiestra dęta w Łapszach Wyżnych. Fot. F. Payerhin
Fragment wsi Łapsze Wyżne na tle Kurasówki.
Fot. F. Payerhin
Przykład starego budownictwa. Fot. F. Payerhin
