background image
Na Spiszu nr 1 (86) 2013 r.
7
Historia
Na Spiszu
Wojna polsko – rosyjska w la-
tach 1830-31 wygasła. Na nic zdaje
się ofiarność bohaterskiej młodzieży
polskiej. To koniec powstania. Koniec
nadziei na stworzenie nowego pań-
stwa polskiego, odrzucającego niewol-
nicze poddaństwo carskiej Rosji. Na
ziemi polskiej nastaje ,,czarna noc”
zwycięzców.
W Królestwie Polskim Mikołaj I li-
kwiduje swobody konstytucyjne. Znie-
siona zostaje konstytucja z 1815 r.,
rozwiązany sejm, zlikwidowane wojsko
polskie, wprowadzony zostaje rosyj-
ski kodeks karny. Następuje również
fala represji za udział w powstaniu.
Mnożą się konfiskaty majątków szla-
checkich, zsyłki na Syberię, więzienia
są przepełnione polskimi patriota-
mi, wszędzie panuje policyjny terror.
Kraj zostaje spacyfikowany i zastra-
szony. Zamknięte zostają uniwersyte-
ty w Warszawie i w Wilnie. Następuje
rusyfikacja szkolnictwa. Zostaje wpro-
wadzony język rosyjski do szkół jako
obowiązkowy przedmiot.
Żołnierze Królestwa Polskiego zo-
stają przymusowo wcielani do wojska
rosyjskiego na okres 25 lat. Zresztą
proces rusyfikacji obejmuje wszystkie
dziedziny życia. Na wszystkich uczest-
ników powstania zostają wydane
wyroki śmierci.
Społeczeństwo polskie jest obcią-
żane kontrybucjami. Mnożą się gra-
bieże mienia przez stacjonujące wojsko
rosyjskie. Najwyższy Sąd Kryminalny
posłów głosujących za detronizacją
cara skazuje na karę śmierci.
Na Liwie i Rusi zlikwidowany zo-
staje kościół unicki. Rozwiązanych zo-
staje wiele zakonów. Pod koniec 1833
r. na błoniach za Okopami Lubomir-
skiego stracony zostaje przez powie-
szenie, ostatni powstaniec - Artur Za-
wisza. Zresztą w tym roku, tj. 1833 na
obszarze Kongresówki zostaje wprowa-
dzony stan wojenny a ziemie polskie są
okupowane przez 100 tys. armię rosyj-
ska. Okres ten bywa nazywany ,,nocą
paszkiewiczowską” dlatego, że w dniu
8 września 1831 r. zdobywca Warsza-
wy, feldmarszałek Iwan Paszkiewicz
zostaje namiestnikiem Królestwa.
W mieście kilka kościołów kato-
lickich przebudowuje się na cerkwie
prawosławne. Za polskie pieniądze,
z rosyjskiej kontrybucji buduje się
cytadelę, potężną twierdzę na skra-
ju Warszawy. Jej armaty są w stanie
zniszczyć całe miasto.
By ostatecznie upokorzyć Polaków
z rozkazu cara na placu Saskim w 1841
r. wznosi się obelisk upamiętniający 7
polskich generałów i oficerów, którzy
dochowali wierności carowi i odmówi-
li włączenia się do powstania i zostali
przez podchorążych w noc listopadową
zastrzeleni.. Na cokole wyryto napis
Polakom poległym za wierność swemu
monarsze. Zapędzonej na uroczystość
odsłonięcia tego cokołu polskiej mło-
dzieży szkolnej nakazano śpiewać Boże,
cara chroni. Ale potem do patriotycz-
nego obowiązku każdego Polaka, nale-
żało splunąć, przechodząc wobec tego
monumentu.
Drugi pomnik, w postaci ośmio-
bocznej piramidy, zwieńczonej cer-
kiewną kolumną wzniesiono z rozkazu
cara w 1847 r. nieopodal wsi Szczęśli-
wiec. Został on nazwany Pomnikiem
Zdobycia Warszawy w 1831 r. A w kil-
ka lat później tak wytyczano przebieg
trasy Kolei Warszawsko – Wiedeńskiej,
by tory przebiegały w pobliżu pomni-
ka. W ten sposób podróżni mogli oglą-
dać symbol rosyjskiego panowania.
Warszawa nie poddaje się jednak
terrorowi. Do skazańców nieznane
osoby piszą listy, by podtrzymywać ich
na duchu. Powstaje nawet tajne biu-
ro dysponujące adresami zesłańców.
Mimo terroru, carskich represji i wy-
sokich podatków miasto się rozwija.
Ale na ziemiach polskich do głosu
dochodzą młodzi ,,dwudziestolatko-
wie”, nie obarczeni kompleksem prze-
granej walki z zaborcą w 1830-31 roku.
Dominuje patriotyczna, narodowowy-
zwoleńcza postawa. Następują
Kartka z historii Polski
Zanim wybuchło Powstanie Styczniowe - przed 150 rocznicą.
8
Obrona Warszawy
Piotr Jacek Wysocki (ur. 10 września 1797
w Winiarach, zm. 6 stycznia 1875 w Warce)
– pułkownik Wojska Polskiego, inicjator
powstania listopadowego