background image
43
„Na Spiszu” nr 2 (75) 2010 r.
Uczniowie z Krempach
finalistami XIV Ogólnopolskiego
Konkursu Historycznego
Uczniowie z Publicznego Gimnazjum nr 1 im. Jana
Pawła II w Krempachach oraz z II Liceum Ogólnokształ-
cącego im. Św. Jadwigi Królowej w Nowym Targu zosta-
li finalistami w XIV edycji Ogólnopolskiego Konkursu
Historycznego adresowanego do młodzieży szkół śred-
nich i gimnazjów. Temat brzmiał „Piętno II wojny - los
i pamięć”. Nadesłano 413 prac autorstwa 703 uczniów
z 208 szkół ze 155 miejscowości z całej Polski. Celem
konkursu było wywołanie pamięci o wydarzeniach II
wojny światowej, zbadanie, w jaki sposób najważniej-
sze doświadczenie XX wieku odcisnęło piętno na losie
pojedynczych ludzi, rodzin, społeczności, wsi czy miast,
a także czy obecna jest II wojna światowa w świadomo-
ści współczesnych pokoleń. Największym wyzwaniem
okazało się odkrycie „piętna” wojny – trwałego śladu ukrytego w mentalności ludzi
czy widocznego na zewnątrz. Prace zostały wnikliwie przeanalizowane i ocenione
przez dwa niezależne szczeble jury. Ostateczne nagrody przyznało Jury Finałowe
w składzie: prof. Jacek Kochanowicz, prof. Jerzy Kochanowski, prof. Cezary Euge-
niusz Król i red. Zbigniew Gluza.
Temat konkursu został podjęty w pracy pisemnej „Powracam pamięcią do lat
wojny... i podzieliła nas granica” i zobrazowany filmem. Uczniowie: Gabriel Łu-
kasz, Walenty Łukasz, Mateusz Pietrzak, Maria Pietrzak i Alicja Zoń pod kierun-
kiem nauczyciela historii pani Zofii Łukasz podjęli bardzo trudną tematykę losów
Podhalan i Spiszaków w okresie II wojny na tle historii własnego regionu – małej oj-
czyzny. Kiedy mieszkańcy Podhala przeżywają pacyfikacje wsi, wywózki na roboty
do Niemiec, panikę, strach – na Spiszu wojna toczy się innym torem. Tutaj młodych
chłopców (w wyniku porozumienia Adolfa Hitlera i ks. Tiso, na mocy którego Spisz
zostaje włączony do Słowacji – państwa sojuszniczego Niemiec w czasie II wojny
światowej) objęła mobilizacja do wojska słowackiego. Bardzo wielu z nich znalazło
się tam wbrew własnym przekonaniom, w czasie wywiadu stwierdzali wręcz, że był
to „gwałt na ich sumieniu”. Nadal mają ogromne poczucie krzywdy i świadomość,
że zostali oszukani.
Młodzi ludzie dotarli do bardzo bole-
snych świadectw. Traumatyczne przeży-
cia Ludwiki Zoń, która młodość spędziła
na robotach w Niemczech są nadal żywe
w jej pamięci. Z najdrobniejszymi szcze-
gółami odtwarza pracę w domu opieki,
fabryce czy u „bauera”. Natomiast Zo-
fia Chowaniec jako czteroletnie dziecko
szczególnie zapamiętała dzień, w którym
Niemcy zastrzelili jej siostrę Genowefę.
Nadal we śnie słyszy stukot Niemiec-
kich butów i widzi zapłakaną twarz mat-
ki. Często budzi ją strach. W pracy opi-
sano też wiele innych tragicznych historii
związanych z wojną.
Finałowa gala konkursu odbyła się
w Sali Wielkiej w Zamku Królewskim
w Warszawie. Tam przedstawiono osta-
teczny werdykt i rozdano nagrody. Au-
torzy pracy „Powracam pamięcią do lat
wojny... i podzieliła nas granica” byli
mile zaskoczeni. Drugie miejsce w ogól-
nopolskim konkursie oraz uznanie z ja-
kim spotkała się praca, sprawiły im wiel-
ką satysfakcję. Sposób podjęcia tematu
tej pracy zdominował galę finałową. Pro-
fesor Król kilkakrotnie odwoływał się do
jej treści. Zebrali szereg gratulacji, udzie-
lili licznych wywiadów do prasy i radia,
nawiązali kontakty naukowe. Na spotka-
niu warsztatowo-seminaryjnym w Domu
Spotkań z Historią pani Łukasz zapozna-
ła uczestników ze złożoną problematy-
ką spisko-podhalańską. Podkreśliła, że
decyzje, które zapadają niezależnie od
zwykłych ludzi potrafią podzielić spo-
łeczności na wiele lat. Wystąpienie to
wkomponowało się w wiodący wykład
prof. Kazimierza Wójcickiego na temat
pamięci historycznej i życia w kontek-
ście strachu.
Podniosły charakter gali i udział
w seminarium naukowym zostanie na
wiele lat w pamięci uczestników. Po uro-
czystościach pani Łukasz zorganizowa-
ła uczniom wycieczkę po stolicy. Podróż
powrotna dzięki obsłudze pana Ireneusza
z wagonu „Wars” minęła w miłej i po-
godnej atmosferze.
Trzeba zaznaczyć, że krempaska
młodzież, pod kierunkiem mgr Zofii
Łukasz już drugi raz znalazła się w fi-
nale ogólnopolskiego konkursu ośrodka
Karta.
Walenty Łukasz