„Na Spiszu” nr 2 (67) 2008 r.
32
Historia Szkoły Podstawowej
w Łapszance (uzupełnienie)
W Nr 1/2008 czasopisma „Na Spiszu” w artykule p.
J Górnisiewicz pominięta została historia szkoły w latach
1948-1956 prawdopodobnie z braku dokumentacji.
W roku 1948 na Spiszu i Orawie tworzono szkoły ze
słowackim językiem nauczania. Z uwagi na brak warunków
lokalowych w Łapszance utworzono tylko szkołę ze słowac-
kim j. nauczania. Kierownikiem szkoły został były żołnierz
II-go Korpusu gen. W. Andersa uczestnik walk o Monte Cas-
sino p. Jan Gryglak pochodzący z Łapsz Wyżnych.
W roku szkolnym 1950-51 funkcję kierownika szkoły
obejmuje przeniesiony ze szkoły podstawowej w Jabłonce
Orawskiej nauczyciel Andrzej Chmiel pochodzący z Nie-
dzicy, który w czasie II-giej wojny światowej uczęszczał do
gimnazjum w Kieżmarku. W tym okresie dzieci w Łapszan-
ce kończyły naukę na klasie IV-tej. Kierownik Szkoły wraz
z rodzicami i sołtysem wsi p. Ludwikiem Kapołką przysto-
sowali komórkę znajdującą się z tyłu mieszkania służbowe-
go na salę lekcyjną. Wówczas inspektor szkoły przydzie-
lił drugiego nauczyciela p. Dominika Sołtys pochodzącego
z Łapsz Niżnych, absolwenta Liceum Ogólnokształcącego
w Nowym Targu. Powstała klasa V-ta. Do szkoły wówczas
uczęszczało 54 uczniów.
W listopadzie 1953 r. kierownik Szkoły został powo-
łany do odbycia służby wojskowej. Jego miejsce zajęła ab-
solwentka Liceum Pedagogicznego w Zakopanem p. Helena
Maliniak pochodząca z Niedzicy. Nadmienia się, iż w m-cu
maju 1953r. odbyła się wizytacja szkoły przez inspektora
szkol. P. A. Słowakiewicza i wtenczas zapadła decyzja o bu-
dowie szkoły. Której projekt wykonał architekt inż. J. Gacek.
Mieszkańcy już wtedy zaczęli gromadzić materiał m.in. ka-
mień. Do budowy szkoły doszło w r. 1957.
Andrzej Chmiel, Zakopane
Najbardziej znaną kapliczką Spisza, często fotografowaną jest ka-
plica Matki Bożej Częstochowskiej na Wierchu Łapszanki. Budow-
niczy wznieśli ją w miejscu, z którego roztacza się cudowny widok na
panoramę Tatr. Położona jest na szlaku turystycznym, który prowadzi
z Kacwina na Pawliki (przysiółek Rzepisk). Kaplicę powstała w lipcu
1928 r. dzięki staraniom rodu Sołtysów, a właściwie części miesz-
kańców wsi, nazywanych „Górzanów”. Mieli oni daleko do kościoła,
co stało się powodem budowy kaplicy, przy której gromadzili się na
wspólnej modlitwie. Podczas budowy tej kaplicy pracował najstarszy
mieszkaniec Łapszanki - pan Walenty Kapołka, wówczas jako 16 letni
chłopak. Z jego wspomnień wynika, że dzisiejsza kapliczka stanęła
w miejscu starej, zniszczonej przez czas kaplicy. Prawdopodobnie
nosiła wezwanie III upadku Pana Jezusa pod krzyżem, wewnątrz znaj-
dowała się rzeźba, która mogła być przeniesiona do nowej kaplicy.
Niestety ta kapliczka została pozbawiona pierwotnego wezwania na wskutek kradzieży rzeźby. Wtedy mieszkańcy umieścili
we wnęce kaplicy obraz Matki Bożej Częstochowskiej. W 2000 r. malarz Mieczysław Jeleniowski wykonał nowy obraz.
Kapliczka posiada sygnaturkę, którą używano do odpędzania burzowych chmur. Po wypadku śmiertelnym 17 lipca 1967
r. kiedy to Franciszek Kapołka został rażony piorunem, sygnuje się codziennie w południe tylko na Anioł Pański. W dniu
26 VIII w odpust Matki Bożej Częstochowskiej odbywa się msza święta, po której „Gorzanie” zapraszają mieszkańców
dolnej części wsi tzw. „Dolanów” na „gościnę”.
Elżbieta Łukuś, fot. J. Kowalczyk
Kapliczka Matki Bożej Częstochowskiej na Wierchu Łapszanki
W poprzednim numerze nie umieściliśmy fotografii
Franciszka Payerhina. Czynimy to teraz. Na zdjęciach:
Rada Pedagoficzna SP Łapszanka i budynek szkolny
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG
