background image
„Na Spiszu” nr 3 (72) 2009 r.
48
na środku zakopiańskich Krupówek, wśród przewalającego 
się wokół nich tłumu spacerowiczów.
Tak naprawdę to Mama wcale się nie minęła. Poszła  
tylko na posiady do Najhrubszego Gazdy - Panbócka. Cze-
kali już tam na nią Jej Mistrz i nauczyciel ze studiów, doc. 
Włodzimierz Poźniak, radiowi koledzy – Tadeusz Wysocki 
i Anatol Zarubin, którzy uczyli Ją radiowego fachu, Sta-
nisław Chruślicki, z którym odwiedzała małopolskie wsie 
i miasteczka dokumentując folklor, Jerzy Bresticzker, z któ-
rym przez niemal 30 lat wspólnie redagowała Krakowską 
Panoramę Muzyczną oraz członkowie ekipy technicznej – 
Mieczysław Hahn, Zdzisław Koliński i Zbigniew Pląder, bez 
udziału których niemożliwa była by jej działalność doku-
mentacyjna w terenie. Czekali też przede wszystkim boha-
terowie Jej audycji – długoletni dyrektor Muzeum Tatrzań-
skiego Juliusz Zborowski, Stanisław Wawrytko, u którego 
często bywała w Zakopanem na Strążyskiej, Gazda ze Sto-
łowego Andrzej Skupień-Florek, Adam Pach z zakopiań-
skiego Małego Żywczańskiego, Hanka Trzebuniowa, z którą 
przegwarzyła niejeden wieczór w Świetlicy Związku Pod-
halan w Zakopanem, autor „Jadwisi spod Regli” Julian Re-
imschüssel, Stanisław Nędza Chotarski z Kościeliska, Józef 
Pitorak i Bronisława Konieczna - Dziadońka z Bukowiny 
Tatrzańskiej oraz wielu, wielu innych. Sądzę, że dla Mamy 
znalazło się tam z pewnością przy stole niepoślednie miej-
sce. Gwarzom se tam teraz i śpiywajom, że hej. Krótko po 
Mamie dołączyła do nich długoletnia kierowniczka taśmo-
teki muzycznej krakowskiej Rozgłośni Polskiego Radia Lu-
dwika Jamroż, która aż do przejścia na emeryturę walczyła, 
niestety bezskutecznie, o zachowanie w całości Jej fonogra-
ficznego archiwum…
7 marca 2005 na cmentarzu Batowickim w Krakowie 
w drodze na wieczne posiady odprowadzały Mamę dwie 
kapele podhalańskie i jedna orawska oraz przedstawiciele 
licznych zespołów wraz z sztandarami. Wzruszającą mowę 
pożegnalną w imieniu Związku Podhalan wygłosił pan Jó-
zef Staszel.
Mam nadzieję, że w odniesieniu do Mamy (i szeroko 
rozumianej kultury podhalańskiej) sprawdzą się strofy Sta-
nisława Nędzy-Kubińca, który w roku 1953 w wierszu „Po-
mar stary Sabała” pisał:
 […] Płakały żalne gęśle…
Wiatr niósł od uboczy
Głos ich z tumanem śniegu – nie masz na to rady
Sabałowych chodników zasypywał ślady
Pytanie: syn poszuka lub czy wnuk je znajdzie
Prawnuk ucha nachyli Sabałowej bajdzie?
Bo bywa, że zabaczą ludzie czasem pono.
Poszedł stary Sabała ścieżką nie rąbaną
W góry, gdzie go wołali…Idzie coraz dalej…
Lecz świat nutę usłyszał. Młodzi zaśpiewali.
Non omnis moriar – nie wszystek umrę. Przed odej-
ściem Mama zadbała o uzupełnienie swojego prywatnego 
videoarchiwum. Przykazała mi też, abym go strzegł i udo-
stępniał każdemu, kto o to poprosi.
Jacek Królikowski
Filmy folklorystyczne, zrealizowane wg scenariuszy Barbary -Pe-
szat-Królikowskiej (wszystkie w reżyserii Ireny Wollen i pod redakcją 
Jerzego Kaszyckiego)
 Region: Rzeszowskie
 1. Lasowiacka kolęda
 2. Polski kulig
 3. Turki w Grodzisku
 4. Drepciny
 Region: Pogórze
 5. Ropiorz
 Region: Zagórze
 6. Ej, zagrajcie turońkowi
 7. Wielkanocka u Zagórzan
 Region: Lachy Sądeckie
 8. Żeniacka
 9. Wiązowiny
10. Droby -  Łososina Dolna
11. Zielone Świątki w Mordarce
Region: Spisz
12. Majki w Jurgowie
13. Wesele spiskie - Część I - Zrękowiny
14.Wesele spiskie - Część II - Cepiny
 Region: Pieniny
15. Wesele szczawnickie - Część I - Obigrowka
16. Wesele szczawnickie - Część II – Cepiny
17. Flisacka Śtuka
18. Z Dunajcową wodą
19. Tańce Górali Pienińskich
 Region: Podhale
20. 
U
Osod – redyk jesienny
 Region: Skalne Podhale
21.Godnie Święta na Podhalu
22. Wielkanocka na Podhalu
23. Sianokosy w Kościelisku
 Region: Orawa
24. Wróżby u Hondrasa
 Region: Gorce
25. Pożegnanie rekrutów - Piwniczna
26. Wiosna w Kamienicy
 Region: żywieckie
27. Stary Rok w Żywcu
28. Godne Święta w Żabnicy
29. Źrej Żytko (Żywieckie Sobótki)
30. Zapusty – zespół Romanka z Sopotni Małej
Region: Beskid Śląski
31. Beskidzkie Mikołaje
32. Dziady i Moje w Brennej
33. Pobaba „wybieranie” lnu – Koniaków
Region: Górale Czadeccy
34. Ballada Tułacza
35. Na zielonej Bukowinie (ze słowem wstępnym dr Janusza Kamockiego)
 Region: Krakowskie
36. Noworoczna pastorałka w Podgrabiu
37. Wesele krakowskie -Część I - Zmówiny
38. Wesele krakowskie -Część II – Wesele pod dzwonkami
39. Wesele krakowskie -Część III – Cepiny
40. Babski comber
41. Boża chwalba Józefa Wrony – Tokarnia
42. Jesień w Mogilanach (kiszenie kapusty, wróżby Andrzejkowe)
43. Kolędnicy znad Raby (Gdów, Dobczyce, Pcim)
 Region: Tarnowskie
44. Herody
 Region: Świętokrzyskie
45 Świecoki w Marzyszu
 Folklor żydowski
46. Pieśni Mordechaja Gebirtiga
Przy realizacji „Jadwisi  
spod Regli”, 1964
Kraków, maj 2004
Fot. Piotr Gałuszka