- Kacwin | Turystyczna wioska w górach na Spiszu
czek krajoznawczych, czy też wczasów pobytowych na Spi-
szu, po obu stronach granicy polsko-słowackiej. Zasięg jej
oddziaływania rozszerzają zamieszczone w książce stresz-
czenia w języku słowackim (50% tekstu polskiego), angiel-
skim (25%) i niemieckim (25%). Książka wprowadza wszyst-
kich zainteresowanych w historyczno-kulturową specyfikę
Spisza, której zachowane do dzisiaj elementy
(zabytki i folklor) przyciągają uwagę orygi-
nalnością swojej formy i treści.
ny sposób przedstawia i eksponuje. Służy
temu m.in. przejrzysty układ treści, poręcz-
ny format kieszonkowy, ładna szata graficz-
na, dwie mapki, a przede wszystkim barw-
ne fotografie Łukasza Olszewskiego, które
posiadają nie tylko wartość artystyczną, ale
i dokumentacyjną. Prezentują one położone
na polskim i słowackim Spiszu zabytki, miej-
scowe stroje ludowe, budownictwo regional-
ne, sceny obrzędowe, występy zespołów folk-
lorystycznych, a także krajobrazy.
lendarium spiskie” (s. 18–31), w którym
chronologicznie zestawiono najważniej-
sze wydarzenia historyczne, od pradziejów
do roku 2007. Warto zaznaczyć, że jest ono,
podobnie jak inne części składowe książki, w dwóch wersjach
językowych, tj. polskiej i słowackiej, a także w formie skró-
conej: po angielsku i niemiecku. Obok tego można tu zna-
leźć podstawowe informacje o położeniu geograficznym i po-
wierzchni Spisza (s. 10). Ponadto, opis stroju regionalnego
w jego wariantach lokalnych (s. 49–59), muzyki i tańca (s.
60–67), gwary spiskiej (s. 68–75), roku obrzędowego, tzn.
miejscowych zwyczajów, towarzyszących poszczególnym
świętom religijnym, a także przemysłu ludowego (s. 79–82)
i architektury (s. 83–87). Ciekawym pomysłem jest zamiesz-
czenie charakterystyki kuchni spiskiej wraz z przepisami ku-
linarnymi (s. 76–78). Całości dopełnia zwięzła prezentacja
walorów turystycznych wybranych miejscowości zarówno
na Spiszu polskim (Frydman, Falsztyn, Jurgów, Kacwin,
Krempachy, Łapsze Niżne, Łapsze Wyżnie, Niedzica, Nowa
Biała, Trybsz), jak i słowackim (Kieżmark, Lendak, Lewocza,
skie i jego okolice, Frankowa i Żar), a także informacje doty-
czące bazy turystycznej.
regionu, który jest konsekwencją złożonych procesów histo-
rycznych, w tym także ruchów osadniczych. Spisz bowiem
pod względem politycznym, jako całość lub w częściach,
wchodził w skład efemerycznego państwa
Samona (VII w.), a następnie – Wielkich
Moraw (IX w.). Na początku XI stulecia,
kiedy Bolesław Chrobry zajął Czechy, Mo-
rawy i Słowacczyznę, również Spisz znala-
zły się w granicach Polski. Po roku 1030,
Słowacczyzna była od południa stopnio-
wo opanowywana przez Węgrów. Jedynie
przylegające do Karpat obszary utrzymywa-
ły się w posiadaniu kolejnych władców pol-
skich. Jeszcze pod koniec XI w. związany był
z Polską cały Spisz, a granica z Węgrami bie-
gła wzdłuż górnego Hornadu i Wagu. Bole-
sław Krzywousty utracił jednak większość
terenów spiskich, za wyjątkiem Zamagu-
rza Spiskiego i okręgu podolinieckiego, sta-
nowiącego historyczną część Sądecczyzny.
Około r. 1312 nawet okręg podoliniecki, od-
padł od Polski na rzecz Węgier. Lecz w sto
spiskie, pozostające w granicach Rzeczypospolitej do roku
1769. W czasie rozbiorów (1769/1972–1918) cały Spisz na-
leżał do Królestwa Węgierskiego. W XX wieku kilkakrotnie
zmieniał swoją przynależność państwową.
niu zaludnione przez ludność słowiańską. Węgierska ekspan-
sja rozpoczęła się na tym obszarze prawdopodobnie w po-
czątkach XII w. Pod koniec XII w., za panowania Beli III,
zostali sprowadzeni na Spisz pierwsi, niezbyt jeszcze liczni,
osadnicy z Europy Zachodniej: romańskojęzyczni Wallono-
wie oraz Niemcy. Po najeździe tatarskim w 1241–1242 r.,
który pociągnął za sobą znaczne zniszczenia i wyludnie-
nie, nastąpił dalszy etap kolonizacji Spisza. Między Horna-
dem a Popradem zaczęto wówczas osiedlać przybyszy
Pobierz cały numer w formie PDF.