Na Spiszu nr 3 (80) 2011 r.
29
Tajemnica tatrzańskiej Pani
Wiadomości o okolicznościach Objawienia Matki Boskiej Ja-
worzyńskiej są dosyć skąpe. Nie ulega jednak wątpliwości, że
śliczna Pani jaśniejąca pośród gałęzi smereka wzywała 14 letnią
Marysię do opuszczenia gór, a ludzi do nawrócenia i pokuty.
W miejscu wskazanym przez dziewczynkę przybito obrazek do drzewa.
Wreszcie nieznany ofiarodawca (prawdopodobnie leśniczy W. Bieńkowski) ufun-
dował piękną płaskorzeźbę Matki Bożej, oprawił w ramy ze szkłem i umocował na
drzewie. Kiedy w okresie 1910-1913 padały ulewne deszcze i groził głód, okolicz-
na ludność wspomniała słowa Maryji i pielgrzymowała, aby się modlić w Tatrach.
W tym okresie w pieśni i zapiskach mowa jest jednak o obrazie Matki Boskiej.
Na jednym ze zdjęć wykonanym w 1916 widzimy ks. Błażeja Łaciaka, proboszcza
z Bukowiny stojącego obok kapliczki na
drzewie. Trudno jednak stwierdzić czy
w środku jest figurka, tym bardziej że
on sam zapisuje w tym czasie informa-
cję o obrazie Matki Bożej. Wydaje się,
że wewnątrz kapliczki jest jeszcze wtedy
płaskorzeźba.
Jak podają różne dostępne opraco-
wania w końcu XIX w. domorosły cie-
śla wykonał kolejną kapliczkę, w której
umieścił figurkę Matki Bożej. Obecnie
figurka ta znajduje w ołtarzu głównym
kaplicy. Kapliczka ta dotrwała do na-
szych czasów i zdobi obecnie zewnętrz-
ną ścianę prezbiterium. W roku 1902
wybudowano małą kapliczkę na wzór
szałasu pasterskiego i do niej przenie-
siono figurkę Matki Bożej. Żywot tej
kapliczki nie był długi, gdyż wkrótce
spłonęła. Ocalała figurka Matki Bożej
i została umieszczona na pniu smreka,
po częściowej renowacji, w skrzynio-
wej kapliczce, która w tym czasie nadal
wisiała przy drodze. Kryła ona w swym
wnętrzu krzyżyk i obrazek Świętej Rodziny. Jednak nie zaprzestano myśleć o bu-
dowie nowej kaplicy. W roku 1921 Andrzej Budz Wnęk, zamieszkały w Buko-
winie, z pomocą gospodarzy z Brzegów zbudował za namową żony Marii nową
kaplicę z desek. W 1932 r., z inspiracji ks. Łaciaka, z zebranych wśród gospodarzy
desek i gontów, powiększono kaplicę tak, że mieścił się w niej ołtarz i kilkoro lu-
dzi. Roboty zostały wykonane za darmo przez mieszkańców Bukowiny i Brzegów.
Pierwszą mszę świętą odprawiono 2.VII.1932 r. Dobudowa została zniszczona
przez „gwałtowną burzę zimową”. W r. 1936 ks. Stanisław Fox, nowy proboszcz
parafii w Bukowinie Tatrzańskiej wybudował znacznie większą kaplicę, która
została wykończona w 1937 r. Poświęcenia kaplicy dokonał ks. Fox w obecności
ks. Łaciaka 4. X. 1938 r. Już wtedy wiadomo było o wielu spełnionych prośbach
złożonych w modlitwie. Nie jest w stanie określić daty pojawienia się figurki na-
wet O. Leonard Węgrzyniak, wieloletni opiekun tatrzańskiego Sanktuarium. Od
niego tylko tyle wiemy, że figurka pojawiła się na początku XX wieku.
Opisana historia nadal nie wyjaśnia, kto wykonał oraz kto i kiedy ufundował
cudowną figurkę. W tym roku na sali Domu Ludowego w Bukowinie Tatrzańskie,
kiedy omawiano przygotowania do
okolicznościowej rocznicy, rozgorza-
ła na ten temat ciekawa dyskusja. Jej
wątki za każdy razem wskazywały na
jakiś związek figurki ze Spiszem. Naj-
pierw, że fundatorem mógł być książę
Hohenlohe właściciel Jaworzyny Spi-
skiej. Potem, że wykonał ją Andrzej
Gombos słynny rzeźbiarz z Jurgowa.
Wersji tej nie potwierdza jego rodzina
i jest to nieprawdopodobne, bo on sam
urodził się w 1920 roku, zaś na zdję-
ciach ok.1921-1932 obok kapliczki wy-
budowanej przez Jędrzeja Budza figur-
ka wewnątrz kapliczki już widnieje. Są
i tacy, którzy podpowiadają, że funda-
torem mógł być któryś z bogatszych
gazdów spiskich pracujący w Jaworzy-
nie, wynika to stąd, że ludzie mylą Ja-
worzynę Spiską z Jaworzyną Rusinową
(Jaworzynką).
Ludność ze Spisza, zwłaszcza
z Jurgowa, Czarnej Góry i Rzepisk bar-
dzo dobrze znała wydarzenia na Rusin-
ce i pielgrzymowała do Jaworzyńskiej
Pani – Królowej Tatr. Wieści docho-
dziły z bezpośrednich kontaktów z są-
siednimi wsiami podhalańskimi, a tak-
że poprzez rzepiskich baców Szyszków,
zwanych Goliosami, którzy posiadali
własne pastwiska i szałas na Rusino-
wej Polanie. Pamiętać trzeba, że sama
Marysia "córka Sebastiana i Marianny
Kapliczka przed Urzędem Gminy w Bukowinie
Tatrzańskiej
Ołtarz Matki Bożej Jaworzyńskiej w Czarnej
Górze
Miejsca
Na Spiszu
f
ot. Jan B
udz
f
ot. Jan B
udz
