45
„Na Spiszu” nr 1 (62) 2007 r.
Nasi przodkowie pozostawili nam bogatą spuści-
znę. Obok kultury duchowej (gwara, tańce, muzyka, ob-
rzędy i zwyczaje) mamy zabytki architektury sakralnej
i świeckiej. Najlepsza metoda na wykorzystanie tego dzie-
dzictwa, to właściwie zorganizowana wycieczka, pod-
czas której młody człowiek uczy się oglądając obiek-
ty zabytkowe, dostrzega związki z historią powszechną
i Polski oraz ma możliwość zastosowania zdobytej wie-
dzy na zajęciach lekcyjnych w praktyce. Gimnazjum
w Łapszach Niżnych w ramach realizacji edukacji re-
gionalnej co roku organizuje dla klas drugich wycieczkę
wokół Spisza, w celu poznania architektury sakralnej, ze
szczególnym zwróceniem uwagi na działalność kontrre-
formacji na polskim Spiszu. Na trasie wycieczki znajdu-
ją się kościoły św. Piotra i Pawła w Łapszach Wyżnych,
drewniany kościół św. Elżbiety w Trybszu, św. Stanisła-
wa we Frydmanie i św. Bartłomieja w Niedzicy a tak-
że jaskinie w Obłazowej na Przełomie Białki i piwnice
XIX wieczne we Frydmanie. Chętni uczniowie występują
w roli przewodników po obiektach sakralnych, omawia-
jąc historię i wyposażenie danego kościoła.
Wycieczka kończy się podsumowaniem. Oto niektó-
re pisemne wypowiedzi uczniów:
„ …dowiedziałem się, że kościół w Łapszach Wy-
żnych pochodzi z II połowy XVIII wieku i posiada jako je-
dyny na Spiszu polichromię iluzjonistyczną. Byłem dumny,
że pani tak dobrze mówiła o naszym kościele pod wezwa-
niem św. Piotra i Pawła, bo przecież pochodzę z tej miej-
scowości.”
/ Adam Bylina/
„ …najbardziej podobał mi się kościół drewniany w Tryb-
szu. Został on zbudowany przez samych chłopów. Wewnątrz
znajduje się polichromia ufundowana w 1674 roku przez
ks. Jana Ratułowskiego. Tematyka dotyczy wydarzeń biblij-
nych, dwa motywy mnie szczególnie zainteresowały: najstar-
sza panorama Tatr i pejzaż Pienin. Malarz wiernie odtworzył
szczyty Bielskich Tatr, identyczne można zobaczyć z Przełę-
czy Trybskiej.” / Sebastian Karkoszka/
„… kaplica Matki Bożej Karmelitańskiej we Fryd-
manie jest prawdziwym cudem, została ufundowana przez
ks. Michała Lorencsa w 1764 roku, w której znajduje się
dwustronny ołtarz oraz na stropie rozgrywa się scena koro-
nacji Matki Bożej w towarzystwie grających aniołków”
/Sylwia Sołtys/
„ Mnie urzekło bogactwo baroku kościoła św. Bartło-
mieja w Niedzicy. Średniowieczne freski są perełką w na-
szym regionie, podobała mi się też treść średniowiecznej
gotyckiej inskrypcji „ Spowiedź bez żalu, miłość bez wier-
ności, modlitwa bez serdeczności jest daremnym działa-
niem” Czyż te słowa nie są aktualne do dziś?. Z pewno-
ścią wrócę jeszcze na dłużej do tej pięknej świątyni.
/Sylwia Starmach/.
Na koniec chciałabym zaprezentować kilka pytań
z zestawu, które ułożyła Justyna Sołtys
Podaj najcenniejszy zabytek w drewnianym koście-
le św. Elżbiety w Trybszu?
Jest to siedemnastowieczna polichromia. Zachował
się dokument w języku polskim, który tłumaczy sens wy-
konania malowideł „nieuczonemu ludowi pod dyktando
proboszcza Jana Raułowskiego, przedstawione zostały
święte dogmaty Nieba”
Drodzy Czytelnicy
Gazeta „Na Spiszu” wydawana społecznie potrzebuje wsparcia ludzi dobrej woli.
Niezmiernie miło nam poinformować, że dzięki życzliwości Pana Macieja Sta-
sińskiego wydanie elektroniczne w pełnym kolorze ukazuje się już po raz dru-
gi w Podhalańskim Serwisie Informacyjnym „WATRA”. Serdecznie dziękujemy
i zapraszamy do odwiedzenia stron
www.watra.pl/serwis.htm
Znajdziecie tam także aktualne informacje społeczne, turystyczne i kultural-
ne oraz bogate archiwum.
Wycieczka
wokół Spisza
Wymień jakie architektoniczne style występują w ko-
ściele św. Stanisława we Frydmanie?
Okno w kształcie romańskim, gotycka bryła, maswer-
ki, portal, sklepienie krzyżowo żebrowe, renesansowa wie-
ża z attyką i barokowe wyposażenie kościoła
Z którego roku pochodzą pierwsze wzmianki o ko-
ściele św. Bartłomieja w Niedzicy?
Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1326
Co przedstawia boczny, po lewej stronie tęczy ołtarz
w kościele św. Pawła i Piotra w Łapszach Wyżnych?
Ołtarz poświęcony jest w całości Matce Bożej. Boga-
to złocona płaskorzeźba przedstawia niewiastę obleczoną
w słońce i księżyc, a na głowie jej korona z gwiazd dwu-
nastu. Marii towarzyszą rzeźby św. Anny i św. Elżbiety.
Cieszy fakt, że wielu uczniów mieszkających na Spi-
szu odkrywa piękno tej ziemi i jest dumna, że jego małą
Ojczyzną jest region, w którym mieszka.
Oprac. Elżbieta Łukuś
