45
„Na Spiszu” nr 4 (61) 2006 r.
ubrać, ani co obuć, ani co jeść. Ja jestem ubogim czło-
wiekiem, ja żyję tylko z mojej służby, za którą tak długo,
to jest za dwa i pół roku nie otrzymałem żadnego wyna-
grodzenia. Ja już dłużej w żaden sposób wytrzymać nie
mogę. Pięknie proszę pana ministra o natychmiastowe
zrobienie ze mną porządku”.
Dziadek starał się o emeryturę i w tym celu otrzymał
poświadczenie gminne następującej treści: „Niniejszym
stwierdza się, że Michał Pajerchin urodzony dnia 12
grudnia 1857 r. w Gerłachowie żupa Lewocza na Cze-
chosłowacji, były państwowy nadstrażnik lasowy jest po
myśli ustawy węgierskiej XXII z roku 1886, przynależny
do gminy Łapsze Wyżne (Spisz polski) i jako funkcjona-
riusz państwowy jest obywatelem Rzeczpospolitej Pol-
skiej. Niniejsze świadectwo wydaje się wyżej wspomnia-
nemu celem uzyskania emerytury.
Łapsze Wyżne, dnia 20 stycznia 1928 r.”
Zachowało się oryginalne pismo skierowane do sta-
rosty w Nowym Targu.
Wielce Szanowny Pan Wielmożny Starosta
Ja Michał Pajerchin były nadstrażnik lasów piszę do
pana parę słów w sprawie mojego pisma, które mi pan
Steynauer z moich węgierskich dokumentów przetłuma-
czył na język polski. To pismo było napisane w 1926 roku
i było osobiście wręczone Panu Staroście.
To pismo dzisiaj potrzebuję, gdyż mam go wręczyć
Panu Wojewodzie w Krakowie, gdyż Pan Sztajnauer
i jeden pan z Województwa pisał do pana proboszcza
Urwaja do Łapsz Wyżnych, aby on pomógł załatwić moją
sprawę. Nie trzeba nic innego tylko to pismo, które było
przetłumaczone z moich dokumentów na język polski.
Tak ja proszę Pana Wielmożnego, żeby raczył być tak
dobrym i to pismo poszukać i mnie powiadomić czy to pi-
smo jest, albo nie, gdyż jeżeli pisma nie ma, to ja jestem
zmuszony sam do Krakowa jechać i jakiś porządek z tym
zrobić, gdyż od czasu przekazania staroście mojego pi-
sma minęło już 15 miesięcy bez rezultatu a ja muszę gło-
dować na starość. Służyłem Państwu 28 lat i 8 miesięcy
i gdyby mi nie wypowiedziano służbę, to mogłem służyć
Państwu do dzisiaj.
Z szacunkiem Michał Pajerchin
List ze starostwa w Nowym Targu.
L.dz.33855/1/1
Do
P. Michała Pajerchina
w Łapszach Wyżnych
Sprawozdaniem z dnia 29 sierpnia 1927.
L.28693/G. przedłożyło Starostwo Województwu 5 do-
kumentów służbowych Pana oraz Jego oświadczenie,
według którego część dokumentów przedłożył Minister-
stwu a część wręczył P. Wojewodzie podczas bytności
w Niedzicy.
Ponieważ Ministerstwo Rolnictwa reskryptem z dnia
24/9/1927.Nr5408-0S- oznajmiło tu, że poza prośbą Pana
o przyznanie emerytury i świadectwem gminnym oraz
zaświadczeniem Towarzystwa Kresów Południowych
i Zachodnich żadnych dokumentów nie posiada, przeto
zwracając dokumenta przedłożone wyżej powołanemu
sprawozdaniem oraz wręczone P. Wojewodzie razem
w ilości 9 wzywam P.T. do przedłożenia tu wszystkich
dokumentów stwierdzających czas Jego służby państwo-
wej węgierskiej z dołączeniem wiarygodnych przekła-
dów dokumentów w języku obcym na język polski.
Starosta (podpis), (Strzelbicki)
Dziadek niestety emerytury nie otrzymał. Zmarł
28.X.1929 roku .
Ja, jego wnuk po wielu latach od śmierci dziadka
Michała, na strychu w domu moich rodziców Edwarda
i Heleny Kalata, znalazłem notatniki i książki służbo-
we, w których przez lata, dzień po dniu zostały zapisane
prace wykonywane przez mojego dziadka, nadstrażnika
lasów – po węgiersku zwanego járási erdöör a z niemiec-
kiego – oberhajcy.
Jak wielką wagę do prawidłowej gospodarki lasami
przywiązywało węgierskie ministerstwo rolnictwa moż-
na się zorientować z instrukcji wydanej przez węgierskie
ministerstwo rolnictwa , przemysłu i handlu pod nume-
rem 24 931 z 1880 roku na podstawie 41& prawa leśne-
go. Instrukcja szczegółowo określa jak należy wypełniać
„rubrykowany” dziennik o przestępstwach leśnych.
Ale o tym i o współczesności spiskiego URBARU
napiszę w następnym numerze gazety „Na Spiszu”.
Literatura wykorzystana przez autora artykułu:
1. Ivan Chalupecký, Ján Harabin, Dejiny Osturne, wy-
dał Historycký a kultúrny spolok w Osturni w roku
2004.
2. Książka zapisów pracy „Szolgálati napló z 1.X.1902 r.
3. Książka służbowa „Szolgálati napló z 3.VIII.1918r.
4. Książka przekroczeń leśnych – Erdei kihási naplója.
1917/18
5. Zapiski Paierchin Michaly – járási erdöör od
31.III.1911r.
Zdjęcia - archiwum rodzinne F. Payerhina
Tłumaczenie i tekst: Franciszek Payerhin
