39
„Na Spiszu” nr 3 (57) 2005 r.
Jakie powinny być spełnione warunki do odrabiania lekcji?
•
Stałe miejsce, najlepiej biurko i odpowiednie oświetlenie.
•
Wysokość biurka i krzesła powinny być zharmonizowane,
dostosowane do wzrostu dziecka.
•
Na biurku powinny znajdować się tylko potrzebne rzeczy.
•
Nie należy odrywać dziecka od pracy nad lekcjami.
Od którego przedmiotu zaczynać odrabianie lekcji?
Wybór uzależniony jest od uzdolnień i zainteresowań dziecka
oraz od jego właściwości psychicznych.
•
Dzieci pracujące szybko i energicznie, ale łatwo się męczące
- od przedmiotu najtrudniejszego dla niego, na koniec niech
zostawi łatwe.
•
Dziecko, które ma trudności z zabraniem się do pracy
powinno rozpoczynać od przedmiotu, który lubi, bądź od
zadania łatwego, po to, aby nie zniechęciło się od razu do
lekcji.
•
Dziecko mające lepszą pamięć wzrokową powinno uczyć się
z podręcznika lub notatek, pomocne dla niego będą różnego
rodzaju podkreślenia.
•
Dziecko o przewadze pamięci słuchowej zapamiętuje przede
wszystkim elementy słuchowe, korzysta więc dużo z infor-
macji i objaśnień nauczyciela. W domu powinno się uczyć
głośno albo słuchać tekstu czytanego przez inną osobę.
Rodzice często zastanawiają się, czy należy pomagać dziecku
przy odrabianiu lekcji, czy też nie, a jeżeli tak, to na czym
pomoc ta powinna polegać. Nie można dać tutaj jedno-
znacznej odpowiedzi „tak” lub „nie”. Bardzo wiele zależy
bowiem od tego, jakie jest dziecko i w jakich warunkach
uczy się. Możliwe jest więc podanie tylko ogólnych zasad
postępowania:
•
Nie wyręczaj dziecka.
•
Niech się wdraża do samodzielnej pracy.
•
Niech się przyzwyczaja do podejmowania wysiłku, do
pokonywania trudności.
Systematycznej pomocy wymagają dzieci mniej zdolne,
których rozwój umysłowy jest nieco słabszy oraz dzieci, które
rozwijają się nieharmonijnie, czyli z opóźnionym rozwojem
spostrzegania wzrokowego i słuchowego, z wadami wymowy,
o słabszym rozwoju motorycznym. Najlepiej, gdy pomoc jest
ukierunkowana przez specjalistę (pedagoga, psychologa, lo-
gopedę). Przejściowa pomoc jest też potrzebna dziecku, które
na skutek choroby lub innych powodów (zmiana szkoły) ma
zaległości w nauce.
Należy też pamiętać, że najmłodsi uczniowie klasy I,
jeszcze niewdrożeni do pracy, wymagają opieki i ukierunko-
wania w czasie odrabiania lekcji. Rodzice powinni wyznaczyć
im stałe godziny do odrabiania zadań, czuwać nad przebiegiem
ich pracy.
Żywe zainteresowanie rodziców sprawami szkolnymi
dzieci wpływa dodatnio na ich powodzenia w nauce, ma
korzystny wpływ na stosunki panujące w rodzinie. Ponadto
też rodzice są na bieżąco zorientowani w sytuacji szkolnej
dziecka i szybko zauważą wszelkie sygnały świadczące
o trudnościach, kłopotach i wszelkich niepowodzeniach, dzię-
ki czemu łatwiej im jest temu zapobiegać. Grażyna Stasik
Szkoła współczesna stawia swoim uczniom wysokie
wymagania. Zdają sobie z tego sprawę uczniowie, a także
ich rodzice, którzy obserwują nie tylko postępy swoich dzieci
w nauce oraz uzyskiwane przez nie stopnie, lecz także intere-
sują się treścią i zakresem przerabianego materiału.
Jest sprawą dyskusyjną i ciągle omawianą czy konieczne
jest dodatkowe uczenie się w domu, tak zwane odrabianie
zadań domowych.
Przeniesienie części procesu uczenia się na teren domu
ma na celu przede wszystkim utrwalenie wiedzy i umiejętności
zdobytych podczas zajęć lekcyjnych. Uczeń pracuje w domu
samodzielnie i utrwala wiadomości i umiejętności z lekcji,
gdyż nauczyciel ukierunkował jego pracę domową, wyjaśnił
problem na lekcji, a także w niektórych przypadkach udzielił
mu bardziej szczegółowych wskazówek. Mimo tego ukierun-
kowania praca w domu ma charakter bardziej samodzielny.
Dzięki temu dziecko może zdać sobie sprawę z tego, czy
rozumie przerabiany materiał, czy opanowało wiadomości
i umiejętności, czy potrafi zastosować je praktycznie.
Odrabianie zadań domowych stanowi więc wdrożenie
do samodzielnej pracy umysłowej. Odbywa się ona przy tym
w warunkach bardziej zindywidualizowanych niż ma to miej-
sce w szkole, gdzie podczas lekcji dominują zazwyczaj zajęcia
o charakterze zbiorowym. W klasie, każdy z uczniów „przyłożył
się” jakoś do rozwiązania zadania, dał swój wkład pracy, wykonał
jakąś cząstkę zadania. Podczas pracy domowej dziecko musi
być skoncentrowane i aktywne umysłowo przez cały czas, jest
odpowiedzialne za wykonanie całości zadania.
Indywidualna praca nad lekcjami w domu przygotowuje
dziecko do samokształcenia. Spełnia wiec rolę niezwykle
istotną, gdyż w każdej sytuacji zawsze potrzebna i konieczna
jest umiejętność samodzielnego uczenia się.
Ponadto praca domowa przyczynia się także do wytwo-
rzenia poczucia obowiązku, systematyczności, wytrwałości,
indywidualnej odpowiedzialności za swoją pracę.
Czas, w którym dziecko odrabia lekcje, nie jest obo-
jętny dla jakości jego pracy, dlatego powinien być starannie
wybrany.
Kiedy nie należy przystępować do odrabiania zadań
domowych?
•
Od razu po zakończeniu lekcji w szkole, ponieważ dziecko
ma prawo czuć się zmęczone. Niektórym dzieciom wystar-
czy godzina wytchnienia.
•
Bezpośrednio po jedzeniu, zwłaszcza po posiłkach głów-
nych, tj. obiedzie i kolacji, ponieważ organizm nastawiony
jest na trawienie.
•
Późnym wieczorem - po godzinie 20 – 21 - ponieważ
dziecko jest już bardzo zmęczone, a jego organizm wymaga
odpoczynku i regeneracji.
PROBLEMY SZKOLNE
Jaką rolę w procesie kształcenia się
dziecka spełniają zadania domowe?
