33
„Na Spiszu” nr 4 (54) 2004 r.
Sprawy szkoły, zadanych lekcji, otrzymanych stopni
zajmują w każdej rodzinie bardzo dużo miejsca, szczególnie
w rozmowach z dziećmi.
Wielu dzieciom z łatwością przychodzi osiąganie do-
brych wyników w nauce. Bez większego wysiłku opanowu-
ją materiał nauczania, otrzymują bardzo dobre oceny. Są też
dzieci, które wprawdzie uzyskują niezłe wyniki, ale muszą
dużo pracować, poświęcają nauce szkolnej wiele czasu. Są też
dzieci, których osiągnięcia są nierównomierne, w niektórych
przedmiotach wysokie, w innych słabe. Są też takie dzieci,
które mają trudności w nauce, które nie „kochają” szkoły.
Rodzice nie zawsze wiedzą, jak ustosunkować się do
powodzeń i niepowodzeń szkolnych swoich dzieci, nie
wiedzą też, jakie stawiać swoim dzieciom wymagania, czy
i w jaki sposób mogą pomagać im w nauce.
Co decyduje o powodzeniu w nauce szkolnej?
Wśród czynników, od których zależy powodzenie szkol-
ne dziecka, można wyodrębnić dwie grupy:
•
Czynniki wewnętrzne, związane z rozwojem fizycznym i psy-
chicznym dziecka, z jego indywidualnymi predyspozycjami.
•
Czynniki zewnętrzne, na które składają się warunki życia
dziecka, oddziaływanie otoczenia bliższego i dalszego,
przede wszystkim opieka i praca wychowawcza, jaką za-
pewniają i dom, i szkoła.
Należy jednak pamiętać o tym, że nie można przeprowa-
dzić zdecydowanej granicy między obu grupami czynników,
gdyż one pozostają ze sobą w ścisłym związku.
Najważniejszym zadaniem rodziców jest troska o prawi-
dłowy, harmonijny, wszechstronny rozwój psychiczny dziec-
ka, zapewnienie mu jak najlepszych warunków życia sprzy-
jających temu rozwojowi. Bardzo ważne jest, aby jeszcze
przed szkołą skorygować wszelkie wady rozwojowe, bądź
wyleczyć ewentualne schorzenia, jeśli jest to tylko możliwe.
Musimy pamiętać, że im wcześniej podejmuje się działania
lecznicze, korygujące, tym są one bardziej skuteczne. Rodzi-
ce powinni być w stałym kontakcie z lekarzem i przeprowa-
dzać zalecane badania kontrolne.
Dobry stan zdrowia dziecka stanowi podstawowy wa-
runek osiągania pozytywnych wyników w nauce, a także
umożliwia regularne uczęszczanie do szkoły. Bardzo ważne
jest niedopuszczanie do powstawania braków w wiadomo-
ściach i umiejętnościach spowodowanych chorobą dziecka.
Dziecko, które często opuszcza lekcje, nawet z najbardziej
uzasadnionych przyczyn, zazwyczaj ma luki w materiale na-
uczania. Po powrocie do zdrowia i do szkoły musi równocze-
śnie przerabiać bieżący materiał oraz uzupełniać zaległości,
a niełatwo jest pogodzić jedno i drugie.
Wszelkie wady fizyczne dziecka, zwłaszcza wady wzro-
ku i słuchu, jeśli nie są systematycznie leczone i korygowane
utrudniają uzyskiwanie dobrych wyników w nauce. Często
nie zdajemy sobie z nich sprawy lub lekceważymy je, a to
odbija się ujemnie na dalszym procesie uczenia się.
Problemy szkolne
Co robiæ, aby moje dziecko
nie mia³o trudności w szkole?
Drugim bardzo ważnym zadaniem rodziców dziecka
jest czuwanie nad jego prawidłowym rozwojem umysłowym,
w tym, rozwojem zainteresowań zarówno przedmiotami na-
uki, jak i zainteresowaniami pozaszkolnymi. Związek zainte-
resowań dziecka z nauką szkolną ma charakter wielostronny.
Pod wpływem nauki budzą się u dzieci nowe zainteresowania
lub też rozwijają się i utrwalają zainteresowania już istnie-
jące. Rodzice powinni ukierunkować zainteresowania swo-
ich dzieci i dbać o to, aby czasem nie stanowiły przeszkody
w nauce szkolnej.
Zdarza się tak, że u niektórych dzieci rozwój intelektu-
alny jest prawidłowy, a mają one trudności w nauce. Spowo-
dowane to jest najczęściej fragmentarycznymi opóźnieniami
zwanymi jako deficyty rozwojowe, które obejmują spo-
strzeganie wzrokowe, słuchowe i rozwój manualny. Bardzo,
więc ważne jest wczesne rozpoznanie deficytów i opóźnień
w rozwoju dziecka i jak najwcześniejsze rozpoczęcie terapii
zaburzeń. Istotne jest tutaj korzystanie z pomocy specjali-
stów: pedagogów, psychologów, logopedów, którzy postawią
diagnozę i ukierunkują pracę z dzieckiem. Pamiętać także
należy o utrzymywaniu systematycznego kontaktu ze szko-
łą, właściwej współpracy z nauczycielami i wychowawcą
dziecka. Rola rodziców powinna polegać na żywym i sys-
tematycznym okazywaniu zainteresowań sprawami szkolny-
mi swego dziecka przez cały czas nauki. Pamiętajmy także
o tym, aby stawiać dziecku wymagania dostosowane do jego
możliwości.
Następnym ważnym zadaniem jest troska o prawidło-
wy rozwój emocjonalno- społeczny. Należy unikać sytuacji,
które mogą mieć ujemny wpływ na przeżycia uczuciowe
dzieci, powodujące napięcia czy doznania lękowe, chodzi tu
głównie o chronienie dziecka przed sytuacjami, które są dla
niego jeszcze zbyt trudne. Ważną rolę odgrywa tu atmosfera
panująca w rodzinie. Dziecko, w którego domu panuje at-
mosfera konfliktowa, pełna napięcia i różnych przykrości,
któremu rodzina nie zapewnia poczucia bezpieczeństwa, ma
duże trudności w osiąganiu pozytywnych wyników w nauce.
Dziecko nie jest w stanie skupić uwagi na lekcjach, gdyż cała
jego energia jest skierowana na przeżycia związane z sytu-
acją w domu.
Dziecko czuje się bezpiecznie w rodzinie, w której pa-
nuje spokój, a ono samo traktowane jest życzliwie, poważnie,
gdy odczuwa, że jest potrzebne i kochane. Rodzice muszą
mieć dla dziecka czas, aby je zawsze wysłuchać, aby czu-
wać nad rozkładem zajęć, a także nad właściwą organizacją
odrabiania zadań domowych ( odpowiednie miejsce, czas
i spokój).
Rodzice muszą troszczyć się o dobrą, życzliwą, spokoj-
ną atmosferę w domu, o zaspokojenie potrzeb emocjonal-
nych, a zwłaszcza o poczucie bezpieczeństwa.
Troska o powodzenie dziecka w nauce, zapobieganie
niepowodzeniom szkolnym wymaga od rodziców znacznego
wysiłku, niemałego wkładu pracy. Jest to jednak wkład, który
procentuje w postaci aktualnych sukcesów szkolnych dziec-
ka, a także jego przyszłych osiągnięć już w samodzielnym
życiu.
Grażyna Stasik
