Kościół parafialny

Kiedy została erygowana parafia w Kacwinie trudno ustalić z braku odpowiednich dokumentów. Przyjąć należy, iż w niedługim czasie po założeniu wioski został zbudowany kościół i utworzono parafię do której należały wioski: Kacwin, Frankowa, Osturnia, a później jeszcze Frankówki.Za utworzeniem parafii w początkach istnienia Kacwina wskazuje ówczesny zwyczaj i sposób zakładania osiedli w tym czasie.W dokumentach z lat 1308 i 1313 jest mowa, iż mieszkańcy tych osiedli mogą swobodnie wybrać kapłana i zbudować własny kościół, a jeśli to uczynią to na jego utrzymanie nakłada się dziesięcinę z pól, łąk i lasów.

     W sąsiedniej Niedzicy wzmiankowany jest kościół w roku 1326.Tego roku Czerwony Klasztor nabywa prawo patronatu nad kościołem św. Bartłomieja w Niedzicy.W Lechnicy założonej w r. 1320, a należącej od początku do Czerwonego Klasztoru, został zbudowany kościół i utworzono parafię w roku 1419.W Starej Wsi też został zbudowany kościół w pierwszej połowie XIV w.W roku 1337 nabywa Czerwony Klasztor, Starą Wieś i prawo patronatu nad kościołem parafialnym.

     Obecny kościół parafialny w Kacwinie zbudowany został przez rodzinę Berzewiczych z początkiem XV wieku.Budowa kościoła wykazuje, iż wzniesiony został ok. roku 1400.Herb rodziny Berzewiczych - 3 róże w tarczy - umieszczony na zworniku sklepienia w prezbiterium nad wielkim ołtarzem wskazuje, iż fundatorami kościoła byli członkowie tejże rodziny.Do nich należal także patronat nad kościołem i parafią tak długo, dopóki byli panami tej okolicy.Z chwilą przejścia majątku Berzewiczych w obce ręce, patronat rownież przeszedł na nowych właścicieli.Stało się to ok. połowy XV wieku. Trudno powiedzieć czy obecny kościół w Kacwinie jest pierwszym, czy też drugim z rzędu. Pierwotny bowiem kościół mógł być drewniany, a dopiero po pewnym czasie został zbudowany obecny murowany.

     Kościół prafialny w Kacwinie zbudowany jest w całosci z kamienia, razem z przylegającą doń wieżą.Prezbiterium kościoła zostało zasklepione, nawa pokryta była drewnionym stropem do roku 1712.Wieża kościelna miała początkowo gotyckie nakrycie, a dopiero w następnych stuleciach skutkiem licznych pożarów zmieniała styl i zachowała obecny x XVIII w.W r. 1431 został kościół sprofanowany i zniszczony przez husytów, którzy dwukrotnie najechali tę okolice, spalili Czerwony Klasztor i wymordowali zakonników, zdobyli także zamek w Niedzicy i w nim się usadowili. Do dziś nazwa Tabor nad zamkiem niedzickim jest pozostałością po husytach.

     W okresie reformacji został kościół w Kacwinie złupiony przez heretyków i rebeliantów, którzy dopuszczali się różnych nadużyć na wierzącej ludności i obiektach kościelnych. Protestańci posiadali kościół kacwiński w swych rękach przeszło 30 lat.Z chwilą przyjęcia luterskiego wyznania przez panów niedzickich, zmuszano rownież ludność poddaną do przyjęcia tegoż wyznania.Od roku 1602-1632 był kościół w Kacwinie w posiadaniu luterantów. Ludność miejscowa, pomimo nacisku i wielkich trudności została wierna kościołowi Katolickiemu.W rękach katolików zostały w tym czasie jedynie kościoły w Lendaku, w Hanuszowcach i Niżnych Łapszach, należące do zakonu miechowitów w Polsce.Te kościoły były ostoją katolicyzmu dla całego Zamagurza. Ludność okoliczna szukała pociechy religijnej u katolickich kapłanów i korzystała z ich posług duchownych.

     W roku 1632 kościół w Kacwinie zostaje przywrócony katolikom, od tego czasu obsługuje parafię stale kapłan katolicki. Nie wiadomo kto był pierwszym duszpasterzem w Kacwinie po reformacji.Możliwe, że był nim ks.Bartłomiej Rozmus, który był tutejszym proboszczem w latach 1660-1682. Został on kanonikiem katedralnym w r. 1682 i zmarł w Kapilule w 1689 roku.W roku 1677 był wielki pożar w Kacwinie, który zniszczył doszczętnie kościół oraz plebanię, wtedy �spaliły się rownież wszystkie akta parafialne.W roku 1679 spisał ks. Rozmus inwentarz kościelny i zaczął pisać metryki.Po pożarze odnawiano stopniowo kościół i powiększano jego inwentarz. Zbudowano dach kościelny i nakryto wieżę, nawę kościelną nakryto drewnianą powałą.Wielki ołtarz zbudowano po ogniu pod koniec XVII wieku, prócz niego sprawiono jeszcze dwa boczne ołtarze M.B. Bolesnej i św. Anny.W roku 1691 zostało kanonicznie erygowane Dractwo św. Anny w Kacwinie.Papież Aleksander VIII, brewm z dnia 24.X.1689 udzielił na dzień św. Anny odpustu zupełnego wszystkim wiernym po wieczne czasy.Od tego czasu co rocznie uroczyście obchodzono bracki odpust św. Anny w dniu 26 lipca.

     W roku 1700 odbyła się kanoniczna wizytacja, dokonana przez biskupa Jana Zsigraja, prepozyta spiskiego, która stwierdza, ze kościół w Kacwinie pod wezwaniem WW. świętych jest w rękach katolickich od 68 lat, w kościele sł 3 ołtarze, a na wieży są 4 dzwony w ostatnich latach sprawione.Przy kościele jest parafialna szkoła z nauczycielem katolickim.Dusz wszyskich w parafii z Frankową, Frankówkami i Osturnią było 836.

     W roku 1712 zdjęto z nawy powałę i zbudowano kamienne sklepienie.W tym samym roku zbudowano rownież kaplicę św.Anny i zakrystię.W r. 1714 zbudowano piękny barokowy chór, który do dziś jest dobrze zachowany.W roku 1715 konserwował kościół w Kacwinie Biskup Białog Lukasz Nataly.W następnym roku został cały kościół ozdobniony piękną polichromią.

     W roku 1757 lub 1759 w czasie pożaru spalił sie dach na kościele, sygnaturka i wieża kościelna, spadły i zniszczone zostały dzwony.Polichromia w całym kościle bardzo ucierpiala od gorąca oraz dalszych działań atmosferycznych wynikłych z braku dachu. Sklepienie w prezbiterium zostało uszkodzone.Wtedy spaliła się również plebania, spichlerze i domki kościelne. Kościól został nakryty w roku 1759.W następnym roku otynkowano i wymalowano kościół na zewnatąrz.Kamienne kolumny i nowe drzwi do zakrysti sprawiono w roku 1761, wtedy odbudowano rówież domki kościelne.Dnia 6 sierpnia 1761 r. był wielki grad, który wybił szybyw kościele, wyrządził nowe szkody i zniszczył całkowicie zboże i wszelkie plony w polu.Przez następne lata prowadzono bez przerwy systematyczną pracę koło kościoła.

     W roku 1767 zbudowano rokokowy hełm na wieży, który przetrwal do dziś.W roku 1768 odnowiono i stylowo przerobiono wewnątrz i zewnątrz wieże, umieszczając w niej zegar.W roku 1769 ulano dwa większe dzwony: św. Donata i św. Anny oraz trzeci mniejszy, który umieszczono w sygnaturce.Wtedy rownież zreperowano uszkodzone sklepienie w prezbiterium i wymalowano na biało cały kościół.Dwa mniejsze dzwony do wieży ulano w roku 1771.Nowe tabernakulum zostało sprawione w r. 1772, odnowiono rownież wielki ołtarz i uzupełniono nowym figurami. Nowy ołtarz M.B. Bolesnej sprawiono w roku 1773.Nowy baldachim zakupiono w roku 1774.Czterech malarzy pracowało w kościele przez 18 miesięcy w roku 1775, którzy malowali kościół i złocili ołtarze. Z tego zapewne czasu jest malowidło w prezbiterium.Nowy ołtarz boczny z dwoma obrazami św. Józefa i św. Jana Nepomucena sprawiono w r. 1777.Kamienną posadzką wyłożono kościół w roku 1778.Pod koniec XVIII wieku sprawiono jeszcze ołtarz św. Antoniego.

     Mur otaczający kościół zbudowano w roku 1814. W XIX wieku pokryto kościół nowymi gontami i dwukrotnie obijano wieżę i sygnaturkę. Ławki kościelne sprawił ks. Walenty Kaczmarczyk w roku 1779.Nowe drzwi do kościoła zostały zrobione w roku 1839, w tym samym roku sprawiono jeszcze 3 nowe ławki do prezbiterium.W r. 1840 dokonano reperacji ołtarzy św. Antoniego i św. Anny, wymalowano ozdobnie drzwi i ławki w kościele. W roku 1842. sklepienie kościoła zostało wzmocnione ankrami żelaznymi, ściany kościoła podparto większymi szkarpami i zbudowano łuk nad Krzyżem w formie kapliczki, celem podparcia i wzmocnienia frontowej ściany prezbiterium.Nową ambonę wykonał rzeźbiarz z Rużomberku w roku 1843. Odnowiono kaplicę św. Anny i sprawiono nowy obraz do ołtarza w roku 1853.Bractwo Różancowe kanonicznie erygowano w roku 1881, w ołtarzu św. Józefa umieszczono obraz M.B. Różancowej i wprowadzono odpust bracki w październiku.

     W roku 1902 przerobiono ołtarz św. Antoniego i umieszczono w nim figurę Serca Pana Jezusa.Zostało również erygowane Apostolstwo modlitwy.Dnia 23 października spalił się ołtarz M.B. Różancowej, był to piękny ołtarz fundowany w roku 1777 ku czci św. Józefa, do którego umieszczono obraz Matki Bożej w roku 1881.Na wzór dawnego ołtarza, wykonano nowy w Tyrolu w roku 1913.Nowy wieczernik fundowany przez Kaspra Wójcika namalował w roku 1913 Ludwik Tary prof. Akademi sztuk pięknych w Peszczie. W roku 1914 nowe organy dla kościoła wykonał Józef Angster z Budapesztu.Na wojnę zabrano również piszczlki z organów, małą ilość pozostawiając.W roku 1922 sprawiono dwa nowe dzwony, które wykonała firma Schwabe w Białej, większy dzwon został ufundowany przez Amerykanów, rodaków kacwińskich, mniejszy kosztem miejscowych parafian.W dzień św. Jana Chrzciciela, dnia 24 czerwca 1922 r. poświęcił uroczyście dzwony ks. Jan Pataky, miejscowy proboszcz i Dziekan Niedzicki w asyście licznego duchowieństwa dekanalnego.W tym też roku sprawiono na miejsce zabranych nowe piszczałki do organów, reperacji organów dokonała firma St. Zebrowski.

     W roku 1926 gruntownie odnowiono i wyzłocono wielki ołtarz przy wydatnej pomocy rodaków z Ameryki, prace wykonał Józef Jura z Wadowic.W roku 1928 ufundował Kasper Dudaszko obraz Bożego Narodzenia do wielkiego ołtarza.W roku 1933 zrobiono posadzkę teracową w kościele i w zakrystii, uzupełniono i wymalowano ławki w kościele, sprawiono nowy tron na wzór dawnego.W tym też roku zrobiono okno pod chórem i drzwi do zakrystii od pola.W roku 1934. zostały obite nowymi gontami malowanymi wieża i sygnaturka.

     W roku 1944. malował kościół Mikołaj Stelmach, konserwator z Rużemborku.Rozpoczęte prace w kościele nie zostały całkowicie wykonane. Stara polichromia w prezbiterium z XVIII wieku odnowiona przez Stelmacha uległa zniszczeniu nalożenie grubej warstwy farby, która płatami odpada.W tym roku został również na ciemno przemalowany i ozłocony wielki ołtarz.Boczne ołtarze odnowił i ozłocil za staraniem śp. ks. Antoniego Sikory, St Puchała � złotnik z Krakowa w latach: 1949 1950.

Klęski żywiołowe w Kacwinie

     Oprócz wspomnianych pożarów kościoła, były jeszcze inne pożary, które zniszczyły domy i zabudowania gospodarcze we wsi. W roku 1787 spaliła się plebania w Kacwinie.W r. 1841 w listopadzie wybuchł pożar w stodole Warz. Widy, Chrobaka, który spalił domy i stajnie 3 gospodarzy.Dnia 24.10.1877 r. wybuchł pożar w stodole Gancarczyka i strawił 60 domów.Dnia 24.9.1917 wyszedł ogień od Szpernogi Kasinego, spaliło się 20 domów.Najwieksza powodź była w sierpniu 1813 r. w Kacwinie oberwanie chmury dnia 22.6.1850, wtedy odsunęła się cześć Upłazu i potok w Cimsgrundzie kierunek zmienił.Dalsze powodzie były w dniach 16.7.1934 i 27.7.1960.

     W roku 1757 lub 1759 w czasie pożaru spalił się dach na kościele, sygnaturce i wieża kościelna, zniszczone zostały także dzwony.W czasie tego pożaru uszkodzone zostało sklepienie w prezbiterium, a w calym kościele polichromia doznała poważnego zniszczenia od gorąca, a potem skutkiem wilgoci wynikłej z braku dachu. Wtedy spaliła się również plebania i domki kościelne oraz dalsze domy i spichlerze. Kościół został nakryty w roku 1759, w następnym r. otynkowano i wymalowano kościół na zewnątrz.Kamienne kolumny i nowe drzwi do zakrystii sprawiono w roku 1761.W tym roku odbudowano również domki kościelne i zbudowano również nowy spichlerz.

     Dnia 7 sierpnia 1761 r. był wielki grad, ktory wybił szyby kościoła i zniszczył całkowicie zboże i wszelkie plony w polu.Grad poczynił nowe szkody na kościele i zabudowaniach, które wkrótce zostały zreperowane. W roku 1767 zbudowano rokokowy hełm na wieży, który przetrwal do dziś.

     W roku 1768 odnowiono i stylowo przerobiono wewnątrz i zewnątrz wieżę, wtedy umieszczono również w wieży nowy zegar.W tym samym roku ulano dwa większe dzwony św. Donata i św. Anny, oraz sygnaturke ... (c.d.n.)